وال مش در آیین نامه 2800 + ضوابط طراحی و اجرا

نیاز مناطق زلزله خیز به مهار لرزه ای ساختمان ها موضوعی است که همواره باید به آن توجه ویژه ای شود. اجرای وال پست برای ساختمان ها در هر منطقه ای به یک ضرورت تبدیل شده و عملا اگر وال پست مطابق با قوانین و مقررات اجرا نگردد، امکان تایید ساختمان وجود ندارد. روش نوین و جدیدی برای اجرای وال پست در ساختمان ها روی کار آمده است که با نام وال مش شناخته می شود. وال مش  که یکی از مهم ترین و اصلی ترین آیین نامه های اجرای ساختمان و مهار لرزه ای آن است، مورد بررسی قرار گرفته است. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در مورد وال مش در آیین نامه 2800، این مقاله را بخوانید.

مروری بر ویرایش 4 استاندارد ۲۸۰۰

استاندارد 2800 از همان ابتدا تالیف تا به امروز 4 ویرایش داشته است. ویرایش چهارم این استاندارد با توجه به بازخوردهای اجرایی آیین نامه و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی پس از وقوع زلزله های متعدد در ایران و جهان روی کار آمد. 8 کارگروه تخصصی برای بررسی و مرور استاندارد 2800 تحقیقات لازم را انجام داده اند. در نهایت این ویرایش استاندارد 2800، گویایی ضوابط استاندارد بوده و اصلاحات بسیار زیادی در آن انجام شده است. اصلاح طبقه بندی نوع زمین، اصلاح مسائل مربوط به ناپایداری های زمین، ارائه ضوابط لرزه ای برای طراحی فونداسیون و …. از جمله موضوعات و تغییراتی است که در این آیین نامه وجود دارند. در این ویرایش سیستم های جدیدی برای مهار لرزه ای و مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله توضیح داده شده اند که می توان با استناد به آن ها، از این سیستم ها استفاده کرد.

قوانين، ضوابط و جزئيات اجرايي مهار ديوارها در استاندارد 2800

دیوارهای خارجی و غیر سازه ای باید حتما با روش های مناسب مهار شوند. در این صورت حتی در صورت بروز زلزله و اعمال بارهای جانبی، احتمال آسیب به دیوار به حداقل می رسد. مهار دیوارها در استاندارد 2800 با روش های مختلفی از جمله اجرای وادار قائم و افقی، وال پست منقطع و روش های نوین که شامل مهار لرزه ای دیوارها با سیستم FRP و مسلح کردن دیوارها با الیاف شیشه است، انجام می شود.

بررسی چالش ها و ضرورت اجرای وال پست در مناطق لرزه خیز

در مناطق زلزله خیز مقاوم سازی و مهار لرزه ای در اولویت ساختمان سازها قرار می گیرد. در گذشته از روش های قدیمی برای مهار لرزه ای استفاده می شد. با وجود اینکه این روش ها اجازه تخریب اسکلت ساختمان را نمی دادند، اما در عمل برای دیوارهای غیر سازه ای اثری نداشتند. همین موضوع باعث ایجاد خسارات جدی در زلزله کرمانشاه شد.

در ویرایش چهارم آیین نامه 2800 کلیه روش های نوین برای اجرای وال پست روی کار آمده اند و توضیحات دقیق در مورد نحوه اجرای آن ها، ارائه شده اند. اجرای وال پست در مناطق لرزه خیز باید با دقت عمل و ضوابط تعیین شده انجام شود. با وجود اینکه روش های نوین و جدیدی برای مهار لرزه ای وجود دارند، اما همچنان در مورد نحوه اجرای این سیستم ها در شرایط خاص تحقیقات بسیار کمی انجام شده است. این موضوع مهم ترین چالش برای اجرای وال پست در مناطق لرزه خیز است.

رفع نقاط ضعف وال پست های سنتی با مهار دیوار به روش مش الیاف

وال پست های سنتی که تماما از فلز ساخته می شدند، دارای نقاط ضعف بسیار زیادی بودند. از طرفی با روی کار آمدن پیوست ششم استاندارد 2800، عملا اجرای وال پست با روش های قدیمی امکان ناپذیر بود. همین موضوع باعث شد تا روش های نوین مانند وال مش به عنوان جایگزین وال پست های سنتی شناخته شوند. وال مش در آیین نامه 2800 و سازمان نظام مهندسی مورد تایید است و می توان آن را برای کلیه ساختمان ها به اجرا در آورد.

کلیه نقاط ضعف وال پست های سنتی از جمله اعمال بار زیاد به ساختمان، هزینه های بسیار بالا برای اجرا، نیاز به اکیپ های تخصصی جهت اجرا و همچنین انعطاف پذیری بسیار کم، با وال مش  برطرف شده اند. از این جهت می توان برای حفظ مقاومت ساختمان ها و جلوگیری از آسیب به آن ها در هنگام زلزله، از روش وال مش استفاده کرد.

مزایای اصلی وال مش نسبت به وال پست مرسوم که نمی‌دانستید!

وال پست مرسوم که هنوز هم در برخی از ساختمان ها اجرا می گردد، دارای ویژگی های مثبت و خوبی برای مهار لرزه ای بود. با این حال نقاط ضعف وال پست مرسوم باعث شده تا بسیاری از مهندسین به دنبال روش های جایگزین و بهتر برای اجرای وال پست در ساختمان ها باشند. با وجود اینکه وال مش در آیین نامه 2800 مورد تایید قرار گرفته است، می توان آن را جایگزین بسیار خوبی برای وال پست مرسوم دانست. مزایای اصلی وال مش ، مهر تاییدی برای انتخاب این سیستم به عنوان جایگزین برای وال پست های مرسوم است.

• بدون نیاز به وادار قائم و افقی:

وال مش بدون نیاز به وادار قائم و افقی اجرا می شود. در واقع وادار قائم و افقی فقط در صورتی که نیاز به اجرای وال پست مرسوم یا سنتی باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو با حذف وادار قائم و افقی، می توان از صدمه از هزینه ها و زمان اجرای این سیستم کاست.

• حذف میلگرد بستر در حین دیوارچینی:

برای اجرای وال مش، میلگرد بستر به طور کامل حذف شده است. از این جهت هزینه های اجرای این سیستم در ساختمان ها به حداقل رسیده و عملا نیازی به اجرای میلگرد بستر در حین دیوارچینی و صرف زمان برای انجام این کار نیست.

• مصالح ساده و کم هزینه برای اجرا:

مصالحی که برای اجرای وال مش در ساختمان استفاده می شوند بسیار ساده و کم هزینه هستند. از این جهت نیز می توان در هزینه های اجرای وال مش در ساختمان ها مطابق با این آیین نامه صرفه جویی کرد.

• عدم نیاز به اکیپ های تخصصی:

اکیپ های نیمه متخصص می توانند با توجه به ضوابط وال مش در آیین نامه 2800، این سیستم را به اجرا در آوردند. این در حالی است که اکیپ های تخصصی برای اجرای وال پست با روش های مرسوم و قدیمی مورد نیاز بودند که هم هزینه بیشتری برای اجرا دریافت می کردند، هم دسترسی به آن ها کمی سخت بود.

• قابلیت اجرا در بازه های زمانی کوتاه:

وال مش قابلیت اجرا در بازه های زمانی کوتاه دارد. به گونه ای که می توان بدون صرف زمان زیاد برای اجرای وادار قائم و افقی، این سیستم را اجرا کرد و ساختمان را با قابلیت مقاومت در برابر زلزله مورد استفاده قرار داد.

• عدم اعمال بار اضافه به ساختمان:

به دلیل حذف مقاطع فلزی میلگرد بستر، وادار قائم و افقی، بار اضافه ای به ساختمان ها در اثر اجرای وال مش وارد نمی شود. از این جهت می توان از وال مش برای ساختمان های بلند و برج های مسکونی و تجاری استفاده کرد.

• قابلیت اجرا پس از دیوارچینی:

در صورتی که به دلیل خطای اجرایی وادار قائم و افقی و یا میلگرد بستر در حین دیوارچینی اجرا نشده باشند، می توان از وال مش در آیین نامه 2800 کمک گرفت. در واقع وال مش پس از دیوارچینی در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و عملا اگر ساختمان به طور کامل ساخته شده باشد نیز می توان از این سیستم استفاده کرد.

آیا جایگزینی وال مش هزینه ها را کاهش می‌دهد؟

یکی از اولویت های اصلی کارفرمایان و ساختمان سازها برای اجرای روشن های نوین در ساختمان ها، کاهش هزینه است. از این رو انتظار می رود که مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف یا همان وال مش نیز باعث کاهش هزینه ها گردد. مطابق با بند پ6-1-4-2-11-1- در مورد وال مش در آیین نامه 2800، مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف نیازی به وادار قائم و افقی و میلگرد بستر ندارد. به دلیل حذف این مصالح فلزی و فولادی گران قیمت، هزینه اجرای وال مش بسیار نسبت به وال پست های مرسوم و فلزی کاهش پیدا می کند.

علاوه بر این موضوع، دلیل دیگری نیز وجود دارد که باعث کاهش هزینه های اجرای وال مش می شود و آن کاهش هزینه های دریافتی از سوی اکیپ های اجرایی است. هر یک از اکیپ های اجرایی با توجه به سختی کار و تخصص خود هزینه دریافت می کنند. زمانی که صحبت از وال مش  می شود، می توان از اکیپ های اجرایی نیمه متخصص در زمان کوتاه تر برای اجرای این سیستم کمک گرفت. از این رو از این جهت نیز در هزینه های اجرای وال مش صرفه جویی خواهد شد.

اخذ تأییدیه وال مش بر پایه ضوابط پیوست ۶ استاندارد ۲۸۰۰

یکی از دغدغه های مهندسین برای اجرای سیستم های نوین در ساختمان ها، دریافت تاییدیه است. برای دریافت تاییدیه وال مش لازم است که کلیه متخصصین اجرایی، ضوابط و دستورالعمل های مندرج در پیوست ششم استاندارد 2800 را مورد بررسی قرار دهند. مصالح، نحوه اجرا و جزئیات اجرایی در این استاندارد ذکر شده اند که رعایت آن ها برای دریافت تاییدیه وال مش از سوی نظام مهندسی و مهندس ناظر اهمیت بسیار زیادی دارد.

دریافت تاییدیه وال مش مستلزم رعایت قوانین آیین نامه های اجرایی وال مش دیگر نیز هست که باید به تمامی آن ها توجه داشت. در نهایت این سیستم اگر به درستی اجرا شود، مورد تایید نظام مهندسی است و نیازی به اجرای وادار قائم و افقی و یا سایر روش ها برای اجرای این سیستم نمی باشد. از این جهت می توان این سیستم نوین مهار لرزه ای را به عنوان یک سیستم استاندارد و قدرتمند شناخت که با کاهش هزینه ها و زمان اجرایی، تاثیر زیادی روی بهبود عملکرد ساختمان ها در هنگام زلزله دارد.

وال مش  و اجرای آن تنها در 4 گام ساده

نحوه اجرای وال مش در آیین نامه 2800 به طور واضح توضیح داده شده است. اگرچه مجریان این سیستم نیاز به تجربه و دانش فنی خاصی نیز هستند تا بتوانند با تکیه بر اطلاعات ارائه شده در این پیوست، وال مش را اجرا کنند؛ اما استناد به این آیین نامه جزء ضرورت های اجرایی است.

اجرای وال مش در 4 گام ساده انجام می شود. این 4 مرحله برای اجرای سیستم وال مش هم برای ساختمان های بتنی و هم برای ساختمان های فولادی انجام می گردد و تفاوتی میان نوع سازه برای انجام این مراحل وجود ندارد. لازم به توضیح است که اجرای این سیستم حتما باید با توجه به نقشه طراحی شده توسط مهندس طراح انجام گیرد. از این رو قبل از اجرای سیستم و انجام گام های ذکر شده، باید نقشه اجرایی توسط مهندس طراحی شده باشد. در ادامه 4 مرحله اجرای این سیستم را در ساختمان های مختلف بیان می کنیم.

پلاسترکشی

در اولین گام برای اجرای وال مش، نیاز به پلاسترکشی است. بدین منظور پلاستر به صورت نواری یا سرتاسری (بسته به نحوه اجرای مش فایبرگلاس) در محل مورد نیاز اجرا می گردد تا بتوان مش فایبرگلاس را روی آن قرار داد.

اجرای مش فایبرگلاس

پس از اجرای پلاسترکشی در مرحله اول، نیاز به اجرای وال مش روی پلاستر است. مطابق با ضوابط اجرای وال مش، می توان مش فایبرگلاس را به صورت سرتاسری یا نواری به اجرا در آورد که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. با این حال باید حتما پلاسترکشی و اجرای مش فایبرگلاس به صورت سرتاسری یا نواری با یکدیگر همخوانی داشته باشند.

پلاسترکشی (لایه دوم)

لایه دوم پلاستر روی مش فایبرگلاس اجرا می شود. لایه دوم پلاستر باید به گونه ای باشد که کل مش فایبرگلاس را در خود پوشش دهد. همچنین جنس لایه دوم پلاستر و لایه اول باید یکسان انتخاب گردد. اجرای این لایه به اندازه لایه اول پلاستر اهمیت زیادی داشته باشد و باید به صورت نواری یا سرتاسری باشد.

نبشی کشی

نبشی کشی آخرین مرحله برای اجرای وال مش است. برای اجرای نبشی باید حتما مهار لبه های دیوار در اولویت قرار بگیرد تا بتوان امنیت دیوار و لبه ها را چندین برابر افزایش نمود. اجرای نبشی باید به گونه ای باشد که محدودیتی برای حرکت دیوار به وجود نیاید.

برای خرید وال مش چه نکاتی را نباید فراموش کنیم؟

خرید وال مش و اجرای آن مطابق با آیین نامه 2800 می تواند در هزینه های اجرایی صرفه جویی کند و در عین حال باعث مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای به بهترین شکل ممکن گردد. با این حال زمانی این سیستم عملکرد خوبی از خود نشان می دهد که مطابق با آیین نامه اجرا گردد. وال مش در آیین نامه 2800 باید دارای مشخصات و ویژگی های خاصی باشد که در ادامه مقاله قصد بررسی آن ها را داریم.

مقاومت مش

یکی از مهم ترین مواردی که برای خرید وال مش باید مورد توجه قرار گیرد، مقاومت مش است. وال مش می تواند با مش فایبرگلاس یا الیاف کربن اجرا گردد. در صورتی که از مش فایبرگلاس (چه معمولی چه از نوع مقاوم به قلیا) استفاده گردد، باید به مقاومت تسلیم آن که باید برابر 1000 مگاپاسکال باشد، توجه شود. در صورت نیاز به اجرای الیاف کربن نیز باید حتما مقاومت مش 300 مگاپاسکال باشد. به غیر از مقاومت مش باید به وزن آن نیز توجه گردد. در صورت اجرای مش به صورت سرتاسری، لازم است که مش فایبرگلاس دارای وزن مخصوص 50 گرم بر متر مربع باشد؛ اما اگر مش به صورت نواری اجرا شود، می توان آن را با وزن 100 گرم بر متر مربع تهیه و اجرا نمود.

ابعاد مش

ابعاد مش در واقع همان فاصله بین چشمه ها (یک نخ با نخ مجاور) است. فاصله چشمه های وال مش ، نباید از 5 میلی متر کمتر باشد. همچنین حداکثر اندازه سنگدانه های استفاده شده در ملات برای اتصال به شبکه الیافی باید به گونه ای باشد که از نصف فاصله باز بین چشمه ها بیشتر نباشد.

جنس مش

وال مش در آیین نامه 2800 با در نظر گرفتن جنس مناسب آن اجرا می گردد. مش فایبرگلاس در دو نوع E-Glass و AR-glass قابل سفارش است. مش فایبرگلاس معمولی یا  E-glass نوعی مش بدون پوشش است که می تواند با پلاستر گچی مورد استفاده قرار گیرد. اما مش فایبرگلاس AR-glass به دلیل داشتن 16 درصد زیرکونیا در برابر محیط قلیایی مقاوم است و می تواند با پلاستر سیمانی مورد استفاده قرار گیرد. تناسب جنس مش فایبرگلاس با نوع پلاستر باید همواره رعایت شود.

نوع پلاستر

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در هنگام خرید وال مش به آن توجه داشته باشید، نوع پلاستر است. مطابق با ضوابط وال مش در آیین نامه 2800، لازم است که پلاستر با توجه به جنس مش انتخاب گردد. در صورتی که مش فایبرگلاس معمولی باشد، باید از پلاستر گچی استفاده کرد. اما اگر مش از جنس مقاوم به قلیا باشد، می توان از پلاستر سیمانی استفاده کرد. دقت داشته باشید که کاهش قلیای پلاستر سیمانی و اجرای مش فایبرگلاس معمولی مورد تایید این آیین نامه نیست و حتما در صورت اجرای پلاستر سیمانی باید از مش فایبرگلاس مقاوم به قلیا یا AR استفاده شود.

کلام پایانی

اجرای وال مش در آیین نامه 2800 مورد تایید بوده و از این جهت می توان به آن برای مهار لرزه ای ساختمان ها اعتماد کرد. اجرای وال مش نیازمند رعایت یک سری قوانین و خرید محصولاتی است که مورد تایید این آیین نامه هستند. می توانید برای خرید و اجرای این سیستم از شرکت وال مش کمک بگیرید و بهترین مصالح را برای اجرای وال مش در ساختمان ها استفاده کنید.