مثلث کنترل کیفیت وال مش چیست؟

وال مش در آیین نامه 2800 یکی از روش های نوین برای مهار لرزه ای دیوارها و اجزای غیر سازه ای در ساختمان ها است. کاهش هزینه‌ها، سهولت در اجرا، و تأمین مقاومت حداکثری وال مش برای دیوارها، موجب جایگزینی این روش جدید به جای روش‌های سنتی مهار لرزه‌ای شد. با این حال، اعتماد به وال مش به عنوان یک سیستم برتر برای مقاوم‌سازی ساختمان مستلزم طراحی و اجرای دقیق با بهترین متریال‌هاست.

کنترل کیفیت وال مش از سه ضلع تشکیل یافته است : طراحی دقیق وال مش، انتخاب دقیق مواد مورد نیاز، و اجرای دقیق وال مش.

هر یک از این جنبه‌ها می‌توانند اهمیت بسیار زیادی داشته باشند. در ادامه مقاله قصد داریم در مورد مثلت کنترل کیفیت وال مش و اهمیت کنترل کردن این سیستم در ساختمان ها، صحبت کنیم.

کنترل کیفیت پروژه چیست؟

هر پروژه ساختمانی نیازمند اجرای صحیح و دقیق است تا در نهایت بتوان با توجه به نیازهای پروژه، به هدف نهایی رسید. کنترل کیفیت پروژه به مجموعه‌ای از اقدامات اطلاق می‌شود که با اجرای آن‌ها، کیفیت پروژه از نظر مواد استفاده شده و روش‌های اجرایی با دقت و کمال نظارت می‌گردد. این اقدامات به منظور بررسی و اصلاح کیفیت انجام ‌می‌شود و در نهایت به کنترل کیفیت جامع پروژه منتهی می‌شوند. کنترل کیفیت در پروژه، فقط مربوط به پروژه های ساختمانی نیست و هر یک از پروژه های کاری، تحقیقاتی و … نیز دارای کنترل کیفیت هستند.

با این حال موضوع این مقاله ما کنترل کیفیت در پروژه های ساختمانی است که با هدف بررسی نتایج پروژه انجام می شود. در نهایت پس از کنترل کیفیت، در صورتی که خلل یا عیبی در پروژه وجود داشت، مسئول کنترل کیفی باید ایده های لازم را برای رفع این مشکل ارائه کند. به طور کلی، کنترل کیفیت پروژه های ساختمانی تاثیر بسیار زیادی روی بهبود عملکرد پروژه های ساختمانی دارد و می تواند ریسک خطاهای انسانی را در پروژه ها به حداقل برساند.

اهمیت کنترل کیفیت اجرای وال‌ مش در ساختمان چیست؟

وال مش یکی از سیستم های نوین برای مهار لرزه ای دیوارها است. از گذشته تاکنون، از اقدامات متعدد برای افزایش مقاومت دیوارها و بخش‌های مختلف ساختمان‌ها استفاده می‌شد؛ با این حال، امروزه این روش‌ها به شدت هزینه‌بر شده‌اند و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیستند. به علاوه، روش‌هایی تدابیر گرفته شده‌اند که نه‌تنها اقتصادی‌تر هستند بلکه قادرند نیازهای پروژه‌های ساختمانی را به بهترین نحو ممکن تأمین کنند. وال مش سیستمی نوین برای مهار لرزه ای دیوارها است. این سیستم می تواند جایگزین بسیار خوبی برای وال پست های فلزی و بتنی سنتی و قدیمی شود.

اگرچه وال مش می تواند جایگزین بسیار عالی برای سیستم های قدیمی در ساختمان ها باشد؛ اما موضوع اینجاست که وال مش در صورتی نیازهای پروژه را تامین می کند که به صورت صحیح اجرا شود.

منابع کنترل کیفیت سیستم وال مش

هر گونه خطا یا کم و کاستی در اجرای وال مش می تواند تاثیر منفی روی عملکرد آن داشته باشد. از این رو کنترل کیفیت اجرای وال مش باید با کمک افراد متخصص و حرفه ای انجام شود تا در نهایت بتوان شاهد حداکثر مقاومت این سیستم در هنگام زلزله بود.

کنترل کیفیت وال مش از سه مرحله تشکیل می شود که در ادامه در مورد آن ها توضیح خواهیم داد. باید توجه داشت که هنوز سیستم وال مش، یک سیستم نوپا است. به هر حال، در پیوست 6 آیین‌نامه 2800 و سایر آیین‌نامه‌ها، توضیحاتی در خصوص قوانین و مقررات اجرای وال مش آورده شده است؛ با این حال، لازم است توجه داشت که بخش قابل توجهی از این فرآیند به صورت تجربی و با توجه به نظرات متخصصین انجام می‌شود. کنترل کیفیت اجرای وال مش می‌تواند تاثیر زیادی بر مقاومت ساختمان‌ها داشته باشد. این کنترل می‌تواند از وقوع خطرات ناشی از ورود بار لرزه به ساختمان‌ها جلوگیری نماید.

مثلث کنترل کیفیت وال مش چیست؟

کنترل کیفیت وال مش، اقدامی است که در 3 مرحله مختلف انجام می شود. در واقع مثلث کنترل کیفیت وال مش باید به طور دقیق توسط مهندسین مورد بررسی قرار دهید تا در نهایت نتیجه اجرای وال مش، مطابق با نیاز پروژه ساختمانی باشد. سه ضلع اصلی مثلث کنترل کیفیت وال مش شامل موارد زیر می باشند.

• طراحی وال مش
• تامین مصالح وال مش
• اجرای وال مش

طراحی، تامین مصالح مورد نیاز وال مش و اجرای صحیح این سیستم از جمله اقداماتی هستند که باید به صورت صحیح انجام شوند تا وال مش بتواند به عنوان یک جایگزین عالی برای سیستم وال پست بتنی و فلزی مورد استفاده قرار گیرد. هر گونه خطای اجرایی ارادی و غیر ارادی در طراحی، اجرا و تامین مصالح مورد نیاز ایجاد شود، می تواند تاثیر منفی روی عملکرد ساختمان داشته باشد. از این رو حتما مهندسین باید تمام تلاش خود را برای ارائه بهترین خدمات در زمینه کنترل وال مش به کار بگیرند.

طراحی وال مش: ضلع اول مثلث کنترل کیفیت وال مش

ضلع اول مثلث کنترل کیفیت وال مش، طراحی وال مش است. سیستم وال مش یک سیستم برای مهار لرزه ای دیوارها و اجزای غیر سازه ای است که با کمک چند متریال متفاوت انجام می شود. اصلی ترین ماده اولیه برای طراحی و اجرای وال مش، نوار توری فایبرگلاس است. علاوه بر این باید ملات خاصی نیز به عنون اندود زیرین و رویین روی توری فایبرگلاس اجرا شود. مهندس محاسب باید قبل از اجرای وال مش و تامین مصالح مورد نیاز، مطابق با نیاز پروژه مراحل طراحی وال مش را انجام دهد.

طراحی وال مش شامل جانمایی توری های فایبرگلاس، طول، عرض و میزان گرماژ آن ها و همچنین میزان و نوع پلاستر  استفاده شده می باشد. مهندسین متخصص تنها قادر به طراحی سیستم وال مش به صورت اصولی هستند. چرا که مقررات و آیین نامه های متنوعی در این زمینه وجود دارند که باید مورد بررسی قرار گیرند. اطلاعات دقیقی از قوانین اعلام شده در این آیین‌نامه‌ها به غیر از این متأسفانه در دسترس نیست. بنابراین، مهندسین ملزم به انجام مراحل طراحی وال مش با توجه به شرایط خاص پروژه هستند.

تاثیر طراحی در عملکرد صحیح

اولین قدم برای کنترل کیفیت وال مش، کنترل کیفیت طراحی است. بدیهی است که اگر طراحی وال مش به صورت دقیق انجام نشود یا اینکه خطایی در آن وجود داشته باشد، تمامی مراحل بعدی از جمله تامین مصالح و اجرای وال مش نیز دچار مشکل خواهند شد. از این رو این مرحله برای کنترل کیفیت وال مش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مطابق با آیین نامه ها و ضوابط موجود باید حتما طراحی وال مش مورد بررسی قرار گیرد. اینکه چه نوع مصالحی برای اجرای وال مش تعیین شده اند و جانمایی هر یک از عضوهای توری وال مش چگونه هستند، همگی باید در مرحله طراحی مورد بررسی قرار گیرند. فقط در صورت مورد تایید بودن طراحی وال مش، می توان مراحل بعدی اجرای این سیستم را انجام داد.

تامین مصالح وال مش: ضلع دوم مثلث کنترل کیفیت وال مش

قبل از اجرای وال مش و پس از طراحی این سیستم، نوبت به تامین مصالح مورد نیاز می رسد. مصالح وال مش باید مطابق با آیین نامه های تعیین شده انتخاب شوند. چرا که میزان مقاومت سیستم وال مش تحت تاثیر کیفیت مصالح وال مش می باشد و اگر این مصالح مطابق با نیاز پروژه نباشند و نتوانند مقاومت لازم را برای دیوارها و اجزای غیر سازه ای ایجاد کنند، مشکلات بسیار زیادی برای ساختمان به وجود می آید.

خوشبختانه در آیین نامه 2800 و برخی از آیین نامه های دیگر در مورد مصالح مناسب برای اجرای وال مش توضیحات لازم داده شده است. از این رو مهندسین می توانند با توجه به نیاز پروژه و مطابق با همین آیین نامه ها، مصالح مورد نیاز را تامین کنند.

تامین مصالح وال مش باید زیر نظر مهندسین برای کنترل کیفیت وال مش انجام شود. حتما قبل از اینکه این مصالح برای اجرای وال مش استفاده شوند، لازم است که کیفیت سنجی شوند. تامین این مصالح از شرکت های معتبر و داشتن شناسنامه و ریپورت مشخص برای میزان مقاومت در برابر مواد شیمیایی، کشش و … از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در ادامه به مصالح وال مش که مورد تایید نظام مهندسی می باشند و باید مطابق با همین قوانین انتخاب شوند، اشاره می کنیم.

الیاف شیشه

مهم ترین متریال استفاده شده در سیستم وال مش، الیاف شیشه است. الیاف شیشه مقاوم به قلیا باید با مقاومت تسلیم بیش از 1000 مگاپاسکال مورد استفاده قرار گیرد و استفاده از نازک کاری با سیمان برای این نوع الیاف مجاز است. اگر از الیاف شیشه E-Glass استفاده شود، مقاومت تسلیم باید  حداقل 1000 مگاپاسکال باشد و همچنین نوع پلاستر به‌صورت گچی باشد.

گرماژ الیاف شیشه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و باید قبل از تهیه این الیاف به این موضوع توجه شود. در صورتی که الیاف شیشه به صورت سرتاسری اجرا شوند، گرماژ مورد نیاز برای آن ها حداقل 50 گرم بر متر مربع است. اما در صورتی که نیاز به اجرای نواری الیاف شیشه است، می توان آن ها را با گرماژ 100 گرم بر متر مربع تهیه کرد.

استفاده از پلاستر سیمانی برای اجرای وال مش الزامی است و نوع وال مش باید با دقت انتخاب شود تا مقاومت آن در برابر خوردگی با محلول‌های قلیایی بالا تضمین شود. مقاومت وال مش در برابر خوردگی با محلول‌های قلیایی بالا مدنظر قرار گیرد؛ بنابراین، انتخاب دقیق نوع وال مش برای استفاده از پلاستر سیمانی ضروری است. در صورتی که از الیاف غیر مقاوم به قلیا استفاده شود، به مرور زمان طول عمر الیاف کاهش پیدا می کند. حتی در صورتی که از الیاف تقویت شده بدین منظور استفاده شود، باز هم بروز این مشکل شایع است. حتی با وجود کاهش مقدار قلیای سیمان و یا ایجاد یک لایه محافظتی روی الیاف در برابر اثرات شیمیایی، باز هم مقاومت الیاف شیشه در برابر خوردگی کافی نیست. الیاف شیشه مقاوم به قلیا باید حداقل دارای 16 درصد زیرکونیا باشد.

پلاستر

پلاستر در دو لایه به صورت اندود زیرین و اندود رویین برای الیاف شیشه مورد استفاده قرار می گیرد. همانطور که در بخش قبل توضیح دادیم، پلاستر سیمانی و گچی می توانند بدین منظور مورد استفاده قرار گیرند. اما در هنگام تامین مصالح مورد نیاز برای اجرای وال مش، حتما لازم است که پلاستر مطابق با نوع الیاف انتخاب شود.

در صورت استفاده از پلاستر سیمانی نوع الیاف حتما باید مقاوم به قلیا باشد، اما در صورت استفاده از پلاستر گچی، نوع الیاف می تواند معمولی و به صورت E-GLASS باشد. در فرآیند تهیه و خرید پلاستر، حائز اهمیت است که به نکات ذکر شده با دقت توجه کنیم. پس از خرید، اجرای کنترل کیفیت بر روی پلاستر ضروری است تا اطمینان حاصل شود که عملکرد وال مش در ساختمان‌ها به درستی انجام خواهد شد.

چسب اپوکسی

چسب اپوکسی نیز از جمله مصالح مورد نیاز در سیستم وال مش است. البته به شرطی که مهندس طراح اجازه استفاده از چسب اپوکسی را به جای پیچ یا میخ داده باشد. میزان چسب اپوکسی با توجه به نیاز پروژه از سوی مهندس طراح مشخص می شود و باید در هنگام کنترل کیفیت وال مش، به متناسب بودن چسب اپوکسی با پروژه توجه داشت. در صورتی که مهندس طراح الزام را روی استفاده از میخ و پلیت ها داشته است، امکان استفاده از چسب اپوکسی وجود ندارد.

اجرای وال مش: ضلع آخر مثلث کنترل کیفیت وال مش

ضلع سوم و آخر مثلث کنترل کیفیت وال مش، مربوط به اجرای این سیستم است. سیستم وال مش یک سیستم نوین و جدید است که در کشور ایران اجرایی می شود از این رو، بسیاری از قوانین اجرایی وال مش با توجه به تجربه و تخصص مهندسین تدوین شده‌اند. اکیپ‌های اجرایی نیمه ماهر، با رعایت دستورالعمل‌های ارائه شده توسط شرکت اجراکننده وال مش، قادر به اجرای وال مش در دیوارهای غیرباربر و سایر بخش‌های ساختمان می‌باشند. متاسفانه در صورت عدم نظارت دقیق بر اجرای سیستم وال مش، ممکن است خطاهای اجرایی زیادی رخ دهد. رفع این خطاها نیازمند زمان و هزینه بسیار زیادی است. از جمله نکات اجرایی سیستم وال مش شامل موارد زیر هستند:

• اجرای دیوار

دیوارچینی باید به صورت متعارف و بدون نیاز به وادار در دیوار انجام شود. در مرحله دیوارچینی و قبل از اجرای وال مش، لازم است که جداسازی دیوارها از سازه اصلی با کمک فوم تراکم پذیر یا همان یونولیت انجام شود.

• نصب نوار‌های مش

نوارهای وال مش باید با دقت و جزئیات دقیق نقشه اجرایی، اجرا شوند. جانمایی صحیح نوارها در انواع دیوارها و رعایت فاصله میان نوارهای وال مش بسیار حائز اهمیت است. همچنین باید با توجه به نوع دیوار از جمله دیوار بازشو، دیوار جان پناه، دیوار درز انقطاع و …، نوارهای وال مش را به اجرا در آورد.

• اعمال پلاستر بر روی دیوار

عمل آوری پلاستر سیمانی و گچی و اجرای آن ها با ضخامت مناسب نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هر گونه ناهماهنگی در اجرای پلاستر و یا عدم استفاده از پلاستر باکیفیت باید در مراحل ابتدایی کنترل کیفیت وال مش مورد بررسی قرار گیرند.

• اتصال نبشی‌ها

اتصال نبشی ها و ناودانی ها می تواند با کمک چسب اپوکسی و پیچ انجام شود. موضوع به طور کامل در نقشه اجرایی توضیح داده شده است. الزامی است مراحل اجرای نبشی‌ها و ناودانی‌ها را با دقت، بر اساس همان توضیحات، انجام داد. اگر نیاز به اتصال ناودانی‌ها و نبشی‌ها با استفاده از چسب وجود داشته باشد، ضروری است که آماده‌سازی سطح زیرین نیز مطابق با نقشه اجرایی انجام شود. سپس چسب به مقدار کافی مورد استفاده قرار گیرد. اگر نیاز به اتصال با پیچ باشد، باید سوراخ و قطر پیچ به دقت انتخاب شوند تا پس از مدت زمان معین، اتصال پیچ شل نشود.

تمامی مراحل فوق باید تحت نظر مهندس ناظر انجام شوند. در نهایت برای کنترل کیفیت اجرای وال مش نیز مهندسین می توانند تست های مختلف را انجام دهند. به طور مثال یکی از تست هایی که بدین منظور استفاده می شود، تست های مخرب است. برای اطمینان از اتصال نبشی‌ها، می‌توان چند نقطه نبشی را به صورت تصادفی انتخاب کرد و سپس تست‌های مخرب روی آن‌ها انجام داد. اطمینان از تطابق وال مش اجرا شده با نقشه اجرایی در این مرحله بسیار ضروری است. هر خطای اجرایی که از اجرا یا عدم تأمین مصالح مورد نیاز ناشی شود، باید به پیمانکار ارجاع داده شود تا تصحیحات لازم انجام گیرد. این اقدام به منظور رفع کامل مشکلات مربوطه از سوی پیمانکار انجام خواهد شد.

سخن پایانی

اهمیت کنترل کیفیت وال مش به قدری است که اگر متخصصین توجه کافی به این کار نداشته باشند، احتمال بروز خطا پس از اجرای پروژه وجود دارد. وال مش برای افزایش ایمنی ساختمان در برابر زلزله انجام می شود. بنابراین، مقاومت وال مش در ساختمان‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ حتی یک خطای اجرایی و محاسباتی کوچک می‌تواند عملکرد وال مش را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. یک خطای اجرایی و محاسباتی کوچک حتی می‌تواند تاثیر بسیار بدی روی عملکرد وال مش در ساختمان‌ها داشته باشد؛ بنابراین، میزان مقاومت وال مش بسیار حائز اهمیت است.

با توجه به ارتباط وال مش با جان و مال مردم، لازم است کنترل کیفیت این سازه با مسئولیت بیشتری انجام شود. در صورت وقوع هر گونه خطا در طراحی، تأمین مصالح و اجرای وال مش، مسئولیت برطرف‌سازی این مشکلات به عهده پیمانکار است.  با تایید وال مش توسط مهندس ناظر و اجرای کنترل کیفیت به شکل اصولی، این سیستم می‌تواند جایگزین مناسبی برای وال پست‌های سنتی شناخته شود.

در شرکت وال مش، مهندسین در تمام سه مرحله کنترل کیفیت به دقت اقدام به انجام می‌پردازند. هدف آنان تضمین مطابقت پروژه با استانداردهای موجود در نهایت تحویلی است.