معایب وال مش چیست؟

معایب وال مش، در مقابل مزایای بسیار آن، تأثیر چندانی بر محبوبیت این روش در بین طراحان سازه ندارند. به دلیل مزایای فراوان، وال مش به عنوان نسل نوین و جدیدترین روش در مهار دیوارهای غیرسازه ای شناخته می‌شود. با این وجود آشنایی با معایب و مشکلات احتمالی وال مش می تواند به طراحان در اجرای صحیح و با کیفیت این روش کمک بسیاری کند. اجرای صحیح وال مش به مقاوم سازی هر چه بهتر دیوارهای غیرسازه ای و افزایش ایمنی آنها در برابر زلزله کمک بسیاری می کند. این روش، سهولت در اجرا، کاهش زمان پروژه و هزینه‌ها را فراهم می‌کند. به همین دلیل در پروژه‌های مختلف گسترش یافته است.

می‌توان موادی مانند توری فایبرگلاس، پلاستر، چسب اپوکسی و نبشی را در فرآیند مقاوم‌سازی وال مش استفاده کرد. این استفاده ممکن است به صورت نواری یا سرتاسری باشد، متناسب با نیازها و شرایط هر پروژه. با توجه به اهمیت بالای استفاده از وال مش در مهار دیوارهای غیرسازه ای و لزوم توجه به کیفیت اجرایی آن، در این مطلب قصد داریم در قالب موضوعاتی چون بررسی معایب طراحی وال مش، معایب وال مش در استفاده از محصولات غیراستاندارد در اجرای آن، معایب این روش به دلیل عدم وجود جزئیات اجرایی کافی، معایب وال مش به دلیل عدم اجرای صحیح پلاستر کشی، معایب اجرای نبشی برای مهار دیوار در هر چهار طرف قاب و معایب این روش به دلیل امکان فروریختن دیوار در مناطق با وزش باد شدید به بررسی معایب وال مش بپردازیم.

معایب وال مش در مقایسه با مزایای آن

وال مش یک روش نوین در مقاوم سازی دیوارهای غیرسازه ای است که از آن به عنوان جایگزین وال پست و روش های قدیمی و مرسوم مهار دیوار نیز یاد می شود. این سیستم از مزایای بسیاری برخوردار بوده که باعث می شود از محبوبیت بالایی در بین روش های مختلف مقاوم سازی برخوردار باشد. اجرای وال مش به انسجام، یکپارچگی و مقاومت دیوارهای غیرسازه ای در برابر نیروهای وارده و عوامل طبیعی مانند زلزله کمک زیادی می کند. روش وال مش آسان بوده و با کمک یک تیم اجرایی نیمه حرفه ای نیز قابل اجرا خواهد بود.

سرعت اجرایی در روش وال مش به دلیل سهولت کار و حذف یک سری از مراحل مقاوم سازی بالا بوده و همین امر نیز باعث صرفه جویی در زمان تحویل پروژه می شود. در این روش نیازی به نصب میلگرد بستر و اجرای وادارهای قائم و افقی در طراحی دیوارها نیست و همین امر نیز باعث صرفه جویی در زمان و هزینه های پروژه می شود.  همچنین در این روش به دلیل استفاده از مصالح نوین و سبک تغییر چندانی در بار مرده ساختمان ایجاد نمی شود.

در دیوارهای بدون وال پست اولیه، اجرای فرایند مقاوم‌سازی به روش وال مش امکان‌پذیر می‌باشد. این روش امکان انجام فرایند مقاوم‌سازی را بدون نیاز به تخریب دیوارها فراهم می‌کند. با وجود مزایای بسیار اجرای این سیستم در فرایند مقاوم سازی، این روش با یک سری معایب نیز همراه بوده که البته از این معایب نباید به عنوان یک ضعف در این روش یاد کرد. معایب وال مش را می‌توان به سه دسته معایب مربوط به طراحی، تأمین مصالح، و اجرا آن تقسیم کرد. در ادامه، به بررسی این دسته‌بندی‌ها خواهیم پرداخت.

معایب طراحی وال مش چیست؟

اولین مرحله اجرای وال مش طراحی آن بوده که تأثیر بسیاری بر نتیجه نهایی مقاوم سازی دارد. طراحی وال مش می بایست بر اساس یک سری دستورالعمل ها و همراه با جزئیات صورت گیرد که در ضوابط و آیین نامه اجرایی به اندازه کافی بدان پرداخته نشده است؛ همین امر نیز باعث ایجاد خطا در طراحی این سیستم می شود و از معایب اجرای وال مش به شمار می رود. به عنوان مثال در دیتیل های مرتبط با طراحی وال مش در ضابطه ۸۱۹، برای ابعاد مش و همچنین فواصل آن مقادیری در نظر گرفته شده است که طراحان وال مش از آن به عنوان مبنای طراحی خود استفاده می کنند. در حالی که این دیتیل ها برای حالت خاصی از طراحی بوده و در حالت کلی نباید آن را برای سایر موارد تعمیم داد.

با این وجود برخی از کارفرمایان و مهندسین فکر می کنند وال مش نیاز به طراحی ندارد و می توان از همان دیتیل ها برای طراحی و اجرای آن در هر ساختمانی استفاده کنند و همین امر نیز باعث ایجاد خطا در فرایند اجرایی می شود. یکی از بخش‌های این ضوابط به دو نوع الیاف فایبرگلاس در فرایند مقاوم‌سازی اشاره می‌کند. باید مشخص باشد که مصالح اجرا باید دارای مقاومت تسلیم مشخصی باشند. این ممکن است منجر به تفاوت در محاسبات برای طراحی وال مش در شرایط خاص شود که از جمله معایب این روش است.

معایب وال مش در استفاده از محصولات غیراستاندارد در اجرای آن

در دیتیل‌های طراحی و اجرایی وال مش، به نوع مصالح و مشخصات فنی آنها اشاره شده است. این دیتیل‌ها و جزئیات اجرایی در ضوابط و دستورالعمل‌های مندرج در آیین‌نامه ۲۸۰۰ و نشریه ۸۱۹ قابل مشاهده هستند. مش یا توری مورد استفاده برای مقاوم‌سازی با پلاستر سیمانی باید از نوع AR-Glass با مقاومت تسلیم حداقل ۱۰۰۰ مگاپاسکال و بیشتر باشد. استفاده از پلاستر گچی نیز نیاز به توری E-Glass با مقاومت تسلیم حداقل ۱۰۰۰ مگاپاسکال دارد.

همچنین طبق این ضوابط مقدار الیاف شیشه  مورد استفاده در اجرای نواری وال مش ۱۰۰ گرم بر متر مربع و در اجرای سرتاسری آن ۴۰ الی ۵۰ گرم بر متر مربع خواهد بود. البته برای الیاف کربنی مورد استفاده در وال مش که از حداقل مقاومت تسلیم ۳۰۰۰ مگاپاسکال برخوردار هستند می توان از نصف این مقادیر برای این روش ها استفاده کرد. اگرچه ضوابط و الزاماتی برای اجرای این روش وجود دارد، برخی افراد ممکن است به دلیل منافع شخصی از الیاف با کیفیت پایین (با کمترین مقاومت) استفاده کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش مقاومت مش در مقابل شرایط محیطی و کیفیت ناپایدار در اجرای فرآیند مقاوم‌سازی شود. این نقاط ضعف ممکن است به عنوان نقاط منفی وال مش مطرح شوند.

عدم وجود جزئیات اجرایی کافی برای وال مش در ساختمان های فلزی و بتنی

نحوه اجرای وال مش در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای، در آیین‌نامه‌های مختلف مطرح شده است، اما ممکن است این ضوابط ناکافی یا غیر جامع باشند و تمامی حالات مختلف در اجرای آن را دربر نگیرند. به همین دلیل، سوالات و ابهامات زیادی درباره نحوه اجرا، میان طراحان و مجریان ساختمان به وجود آمده است. این موضوع نیز یکی از عیوب این روش محسوب می‌شود.

برای اجرا در سازه‌های فلزی و بتنی، نیاز به دیتیل‌های اجرایی خاصی داریم. متأسفانه، این دسترسی برای همه طراحان آسان نیست. برای این منظور، ضوابط و دستورالعمل‌هایی وجود دارد که طراحان می‌توانند از آنها برای آشنایی با فرایند اجرایی وال مش استفاده کنند.

استفاده از این دستورالعمل ها برای هر دو نوع سازه بتنی و فلزی یکسان بوده و جزئیات خاصی در رابطه با تفاوت در نحوه اجرایی آنها در دسترس نیست. طبق این ضوابط نخست باید عملیات دیوارچینی بدون محدودیت طولی و بدون در نظر گرفتن وال پست اجرا شود. سپس سطح دیوارها به طور کامل با لایه اول پلاستر پوشانده شده و توری های فایبرگلاس در ابعاد مورد نظر و بر اساس نقشه های طراحی بر روی دیوار نصب می شوند. پس از اتمام مش گذاری نوبت به اجرای لایه دوم پلاستر بر روی کل سطوح دیوار و مش ها می رسد. در آخر دیوارها با استفاده از نبشی و ناودانی در بخش اصلی سازه مهار می شوند.

معایب وال مش در عدم اجرای صحیح پلاستر کشی در فرایند اجرایی آن

پلاسترکشی یکی از مراحل مهم در اجرای وال مش بوده که لازم است مطابق با ضوابط و دستورالعمل ها صورت گیرد تا نتیجه نهایی پروژه از کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد. عدم اجرای صحیح پلاستر در فرایند مقاوم سازی باعث ایجاد آسیب به کل سیستم مقاوم سازی می شود و به همین دلیل از آن به عنوان معایب وال مش یاد می شود.  اگر پلاسترکشی با ضخامت کافی در دو طرف مش فایبرگلاس در اجرا انجام نشود یا پلاستر مورد نظر فقط بخش رویین توری فایبرگلاس را پوشش دهد، فرایند مقاوم‌سازی از کیفیت مطلوب برخوردار نمی‌شود و سیستم وال مش عملکرد مطلوب خود را از دست می‌دهد. بر همین اساس لازم است فرایند پلاسترکشی در سیستم وال مش مطابق با اصول و دستورالعمل های آیین نامه ها صورت گیرد.

بدین صورت که پلاستر مورد استفاده در حین اجرا از ضخامت کافی برخوردار باشد. این فرایند طی دو مرحله انجام شود و بر روی بخش های زیرین و بخش های رویین مش فایبرگلاس قرار گیرد. پلاسترهای مورد استفاده باید تمام سطوح دیوار و مش نصب شده روی آن را پوشش دهند، به‌ویژه در اجرای وال مش به روش سرتاسری که پوشش کامل سطوح مد نظر است. آماده‌سازی و ترکیب پلاستر نیز در فرآیند اجرایی آن تأثیر زیادی دارد و این موضوع نیازمند اجرایی کردن طبق برگه‌ی اطلاعات فنی پلاستر است.

پلاسترکشی با پلاسترهای با مقاومت فشاری پایین در نصب توری فایبرگلاس

طبق ضوابط مندرج در آیین نامه ۷۱۴ پلاستر سیمانی مورد استفاده در اجرای وال مش باید از حداقل مقاومت فشاری ۳۰ مگاپاسکال برخوردار باشد. از طرف دیگر پلاسترهایی که از مقاومت فشاری پایین (زیر ۳۰ مگاپاسکال) برخوردار هستند توانایی لازم در تثبیت مش فایبرگلاس را ندارند و همین امر نیز باعث تضعیف فرایند مقاوم سازی به روش وال مش می شود. در کار با پلاسترهای سیمانی با PH بالای ۱۲.۵، استفاده از توری های فایبرگلاس مقاوم در برابر قلیا لازم است.

با استفاده از این روش، عمر و ماندگاری توری ها در مقابل خوردگی ناشی از شرایط قلیایی افزایش می‌یابد. این اقدام نیز بهبود عملکرد سیستم وال مش را تسهیل می‌کند. همچنین طبق ضابطه و نشریه ۷۱۴ استفاده از مش فایبرگلاس مقاوم در برابر قلیا در پلاسترکشی سیمانی مقاومت خمشی سطح را افزایش و احتمال ایجاد ترک خوردگی در آن را کاهش می دهد. از طرف دیگر پلاسترهای سیمانی با کیفیت از نفوذ رطوبت و عوامل محیطی به سطوح داخلی سازه جلوگیری می کنند. انتخاب یک پلاستر مناسب در فرآیند مقاوم‌سازی بسیار حیاتی است. سهل‌انگاری در این مورد ممکن است منجر به نتایج ناخواسته شود.

معایب وال مش در اجرای نبشی مهار دیوار در هر چهار طرف قاب

اجرای نبشی مهار دیوار در سیستم وال مش یکی از مراحل مهم در اجرای این روش بوده که تأثیر بسیاری بر عملکرد آن دارد؛ عدم شناخت کافی از فلسفه سیستم وال مش باعث نادرست شدن عملیات نبشی کشی در دیوارها می‌شود. این موضوع نقصی است که بر کیفیت اجرایی تأثیرگذار است و جزء معایب این روش محسوب می‌شود. در این سیستم، خمش به صورت یکطرفه در نظر گرفته می‌شود. بر پایه این فرض، نصب و اجرای نبشی در بالا و پایین دیوار ضروری است.

به دلیل اشتباهات در ضابطه ۸۱۹، در برخی پروژه‌ها نبشی در اطراف دیوار نصب شده است. این اقدام اصولی نیست و به فرایند مقاوم‌سازی کمکی نمی‌کند. استفاده از نبشی‌ها در بالا و پایین دیوار نقش مؤثری در مهار حرکت برون صفحه‌ای آن دارد. برای نصب و تثبیت بهتر آنها، می‌توان از چسب اپوکسی یا میخکوب و پیچ و رول‌پلاک استفاده کرد. بهره‌گیری برای اتصال مصالح در فرایند مقاوم‌سازی به روش وال مش روز به روز افزایش یافته است. این چسب‌ها در اتصال نبشی به تیرهای فوقانی مزایای بیشتری نسبت به پیچ و رول پلاک دارند.

معایب وال مش و امکان فروریختن دیوار در مناطق با وزش باد شدید

اجرای وال مش برخلاف اجرای وال پست و روش های مرسوم و قدیمی مقاوم سازی، پس از اتمام عملیات دیوارچینی صورت می گیرد. با این روش، به دلیل طراحی و مصالح مورد استفاده، هیچ محدودیت طول یا ارتفاعی برای چینش دیوارها وجود ندارد. همچنین در اجرای این روش، از هیچ مهار جانبی‌ای استفاده نمی‌شود. پس از چینش دیوارها و قبل از اجرای مقاوم‌سازی به روش وال مش، آن‌ها در برابر آسیب‌های وزش باد قرار می‌گیرند. این مسئله، در مناطقی با وزش باد شدید، به خصوص دیده می‌شود. این امر سبب می‌شود که اجرای مقاوم‌سازی به این روش برای برخی طراحان دغدغه‌های فراوانی را به همراه داشته باشد. این مسئله اغلب به عنوان یکی از معایب وال مش مطرح می‌شود.

البته راه حل این مسئله هم فاصله نیفتادن بین فرایند دیوارچینی و اجرای وال مش در مهار آن است. بلافاصله پس از اجرای دیوارچینی و تکمیل آن، وال مش بر روی دیوارها نصب می‌شود تا از آسیب‌های احتمالی ناشی از وزش باد و تخریب آنها جلوگیری شود. امکان اجرای سریع وال مش در دیوارهای تازه ساخته شده وجود ندارد. می‌توان با نصب زودتر از موعد نبشی‌های نگهدارنده و مهار اولیه دیوارها، فرآیند مقاوم‌سازی به روش وال مش را در آینده فراهم کرد.

نتیجه گیری

وال مش در مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه ای از مزایای فراوانی برخوردار است، اما باید به دقت و با رعایت دستورالعمل‌های فنی اجرا شود. افرادی که با اصول این روش آشنایی کافی ندارند، ممکن است در اجرا با مشکلاتی روبه‌رو شوند که تأثیر منفی بر کیفیت نهایی مقاوم‌سازی داشته باشد. فاصله‌ی زمانی بین دیوارچینی و اجرای وال مش ممکن است منجر به تخریب احتمالی دیوارها به دلیل وزش باد شدید شود. این امر به عنوان یکی از معایب وال مش برشمرده می‌شود.

استفاده از مصالح کیفیت‌پایین در طراحی وال مش می‌تواند کارایی این روش را کاهش دهد. همچنین، اجرای دوطرفه وال مش در دیوارهای خارجی با مشکلاتی همراه است. اما اگر سیستم وال مش از مصالح با کیفیت و اصول طراحی رعایت شود، می‌تواند جایگزین مؤثری برای وال‌های پست بتنی و فلزی باشد.