وال پست در سوله سازی چه کاربردی دارد؟

یکی از کاربردهای وال پست در کنار ساختمان های بتنی و فولادی اجرای آن در سوله می باشد.  با اجری وال پست در انواع سوله های صنعتی می توان پایداری میان قاب در سوله را در برابر بارهای جانبی تضمین نمود. در ادامه در باره نقش وال پست در سوله و انواع وال پست در سوله بیشتر آشنا خواهیم شد.

سوله چیست؟ انواع سوله کدام است؟

پیش از این که بدانیم وال پست در سوله چگونه کار می‌کند، باید با ماهیت سوله و انواع آن بیشتر آشنا شویم. سوله‌ها نوعی سازه با سقف شیب‌دار، از جنس فلز هستند که قدمتی بسیار طولانی دارد. این سازه‌ها به دلیل طراحی ویژه‌ای که دارند بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. به طور خاص برای کاربردهای کارگاهی و صنعتی، انواع سوله می‌تواند بهترین گزینه باشد. یک ویژگی بسیار خاص سوله این است که بدون ستون میانی ساخته می‌شود و به این ترتیب فضایی بزرگ را بدون محدودیت در دسترس کاربران قرار می‌دهد. کارگاه‌های کوچک و بزرگ، انبارها، سالن‌های ورزشی، بیمارستان‌ها، سالن‌های مرغ‌داری و… نمونه‌ای از کاربرد سوله‌ها به شمار می‌روند.

وال پست در سوله هایی با انواع مختلف، در ابعاد و طراحی‌های گوناگون به کار برده می‌شود. برخی از مهم‌ترین انواع سوله عبارتند از:

• سوله سنگین (سوله تیرورقی یا سوله سنتی)

سوله‌های سنگین از تیرآهن‌های با وزن بالا ساخته می‌شوند. همین وزن بالا می‌تواند یک محدودیت به حساب ‌آید. به همین دلیل انواع دیگر سوله‌ها ابداع شدند.

• سوله سبک (سوله خرپایی)

وال پست در سوله‌های سبک کاربرد فراوانی دارد. این نوع سوله‌ها از پروفیل‌های صنعتی ساخته می‌شوند. به همین دلیل وزن کمتری دارند و با این حال از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. سبک وزن بودن، قیمت پایین‌تر و تنوع در طراحی از مزایای سوله‌های خرپایی یا سبک به شمار می‌روند.

• سوله UBM

یکی از جدیدترین انواع سوله‌ها، سوله‌های UBM هستند که به وسیله نرم افزارهای تخصصی طراحی می‌شوند. در واقع پروسه طراحی و اجرای این نوع سوله‌ها پیچیده‌تر از انواع قبل است. با وجود مزیت‌هایی که این سوله‌ها به همراه دارند، دارای محدودیت‌هایی نیز هستند که باعث می‌شود به اندازه سوله‌های خرپایی محبوب نباشند. عدم امکان تغییر دهانه سوله، حمل نه چندان آسان و اشکال در عایق بندی، نمونه‌هایی از این محدودیت‌ها به شمار می‌روند.

وال پست چیست؟

بکارگیری وال پست در سوله به انداره دیگر سازه‌ها پراهمیت است. همین امر نشان می‌دهد وال پست‌ها جایگاهی ویژه در فرآیند ساخت انواع مختلف سازه‌ها دارند. در واقع می‌توان گفت وال پست مطمئن‌ترین و جدیدترین راه حل برای تقویت اجزاء یک سازه است. هنگامی که حوادثی مانند زمین لرزه یا طوفان‌های عظیم رخ می‌دهند، این وال پست‌ها هستند که سازه را محکم نگه می‌دارند. بخصوص در تقویت اجزاء غیرسازه‌ای و جلوگیری از حرکت خارج از صفحه آن‌ها، وال پست حرف اول را می‌زند.

وال پست‌ها نیروها را به فریم اصلی منتقل می‌کنند، خسارت به بار کمتری وارد می‌کنند. وال پست‌ها انواع مختلفی دارند؛ مانند وال پست‌های فلزی یا وال مش‌ها. هر کدام از این نوع وال پست‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آن‌ها را برای اجرا در پروژه‌هایی خاص مناسب می‌سازند.

نقش وال پست در سوله چیست؟

به بیانی ساده می‌توان گفت مأموریت اصلی وال پست‌ها در سوله، ایجاد یکپارچگی در دیوارها و افزایش تحمل آن‌ها در مواجهه با بارهای جانبی است. در طراحی سوله، وال پست جایگاهی ویژه دارد و حتماً باید در نظر گرفته شود. خصوصاً در مورد سوله‌هایی با دهانه عریض، طراحی و اجرای صحیح وال پست اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.

وال پست در سوله شامل تیرهای افقی و قائم است که وظیفه اتصال صحیح اجزاء سازه‌ای و غیرسازه‌ای را به فریم اصلی بر عهده دارد. این اتصال به شکلی ایجاد می‌شود که استحکام سوله را در برابر نیروهای لرزه‌ای، باد و… تضمین کند. به این ترتیب اگر نیروهای جانبی و لرزه‌ای به سوله وارد شوند، وال پست‌ها این نیروها را به فریم اصلی منتقل می‌سازند. سپس این نیروها به زمین انتقال می‌یابند. به این ترتیب خبری از ریزش دیوارها و آسیب دیدن اجزاء سوله نخواهد بود.

عواقب عدم استفاده از وال پست در اجرای سوله چیست؟

عدم توجه کافی به اجرای وال پست در سوله می‌تواند عواقبی جدی و جبران ناپذیر به دنبال داشته باشد. در واقع عدم نصب وال پست به معنای عدم استحکام کافی سوله و عدم تعادل آن در مواجهه با باد و زمین لرزه است. حادثاتی مثل طوفان یا زلزله می‌توانند سبب خسارت‌های جدی در سوله شوند، نهایتاً اجزاء سوله به جای خود نمی‌مانند. ریزش دیوارها و دیگر اجزاء سازه یکی از عواقب مهم بی‌توجهی به وال پست است که ممکن است به خسارت‌های جانی نیز بیانجامد. خوب است بدانید در این صورت، ناظر ساخت سوله باید تمام مسئولیت این عواقب را بپذیرد و از نظر حقوقی نیز پاسخگو باشد.

انواع وال پست کدام است؟

برای آشنایی با نحوه کارکرد و ویژگی‌های وال پست در سوله، ابتدا باید با انواع وال پست مورد استفاده در مقاوم سازی سوله‌ها بیشتر آشنا شوید. در ادامه 4 مورد از رایج‌ترین انواع وال پست معرفی خواهند شد.

• وال پست کشویی

انواع وال پست سوله را از نظر نوع اتصال می‌توان در گروه‌های مختلف قرار داد. وال پست کشویی یکی از این انواع است که کاربردهای فراوانی در مقاوم سازی انواع سازه‌ها از جمله سوله‌ها دارد. در این روش، وادار به وسیله دو نبشی نگهدارنده یا یک ناودانی پیوسته یا منقطع، به دیوارهای میان‌قاب مهار می‌شود. این نوع اتصال کمک می‌کند هنگام بروز زمین لرزه و طوفان، دیوار در صفحه خود حرکت آزادانه داشته باشد و دچار ریزش نشود.

• وال پست ارتجاعی

یکی دیگر از انواع وال پست در سوله، وال پست ارتجاعی است. در این نوع وال پست، اتصال وادار به سازه، توسط یک بست ارتجاعی U شکل انجام می‌شود که به آن بست رادیکالی نیز گفته می‌شود. طراحی این بست به شکلی است که امکان یک حرکت محدود و آزادانه را در جهت افقی، برای دیوار مهیا می‌سازد. هنگامی که وادار به کمک بست ارتجاعی به سازه متصل می‌شود، فاصله‌ای دو سانتی متری بین آن و دیوار ایجاد می‌گردد. همین فاصله کوچک، زمینه ساز حرکت آزادانه دیوار و وادار و در نتیجه عدم ریزش و خرابی دیوار هنگام زمین لرزه یا طوفان است.

• وال مش یا وال پست مش

وال مش یا وال پست مش را می‌توان یکی از جدیدترین انواع وال پست در سوله و دیگر سازه‌‌ها دانست. استفاده از وال پست‌های فلزی کاهش یافته است به دلیل ورود وال مش‌ها که بسیاری از معایب و محدودیت‌های وال پست‌های قدیمی را برطرف کرده‌اند.

وال پست مش به دلیل طراحی آسان، اجرای بدون دردسر، هزینه پایین و مقاوم سازی بالا، به عنوان یک گزینه منحصر به فرد برای تقویت اجزاء سازه شناخته می‌شود. در این روش تنها مصالح مورد نیاز، توری یا مش فایبرگلاس، چسب اپوکسی، پلاستر (سیمانی یا گچی) و نبشی است. نصب توری‌ها بر روی دیوار انسجام و پایداری آن را در برابر زلزله و طوفان تضمین می‌کند.

• وال پست الیافی

وال پست الیافی که به آن وال پست FRP نیز گفته می‌شود، نوع دیگری از وال پست در سوله است. فیبر کربن یا شیشه در این وال پست جلوی ریزش دیوارها را در زمین لرزه می‌گیرد. مهار دیوارها توسط الیاف و جلوگیری از حرکت خارج از صفحه آن‌ها به تقویت بیشتر اجزاء سوله و استحکام بیشتر آن می‌انجامد. اجرای آسان و کم هزینه وال پست‌های FRP یک دلیل مهم برای جایگزینی آن با وال پست‌های فلزی قدیمی به شمار می‌رود.

در طراحی و اجرای وال پست سوله به چه نکاتی باید توجه کرد؟

نکات بسیاری وجود دارند که برای طراحی و اجرای اصولی وال پست‌ها در سوله و دیگر سازه‌ها، تدوین شده‌اند. بسیاری از این نکات در نشریه 819 دفتر مقررات ملی و ساختمان، مبحث چهارم، ششم و هشتم مقررات ملی ساختمان و استاندارد 2800 به تفصیل بیان شده‌اند. در ادامه برخی از اصول طراحی و اجرایی وال پست‌ها را عنوان خواهیم کرد.

• بر اساس آیین نامه 2800، اجرای وال پست در سوله، برای دیوارهایی که طول بیشتر از 6 متر دارند و یا طول آن‌ها از 40 برابر ضخامت‌شان بیشتر است، الزامی تلقی می‌شود.
• اگر دیوارهای غیرسازه‌ای سوله، ارتفاع بیشتر از سه و نیم متر داشته باشند، باید با وادار افقی تقویت و مهار شوند.
• در مورد دیوارهای داخلی، هنگامی که ارتفاع بیشتر از 1.8 متر باشد، اجرای وال پست و مهار کامل دیوار ضروری است.
• لبه‌های بالایی و لبه‌های قائم دیوارهای غیرسازه‌ای حتماً باید با کلاف فولادی مهار شوند.
• استفاده از بیس پلیت در قسمت‌های بالایی و پایینی تیرهای وال پست در سوله الزامی است.
• هنگام نصب وادار افقی لازم است از نبشی (و نه میلگرد) استفاده شود.
• نبشی‌ها باید پشت به پشت نصب گردند.
• برای اجرای نبشی‌ها باید از پروفیل شماره 5 به بالا کمک گرفته شود.
• تمام اتصالات جوشکاری باید با دقت تمام و به طور صحیح انجام گردند.
• نبشی‌ها باید در یک راستا و به صورت کاملاً عمود اجرا شوند.
• در اغلب مواقع برای اجرای وال پست در سوله، نوع اتصالات اهمیت زیادی دارد. اتصال پایینی وادار به فونداسیون یا شناژ، به صورت مفصلی انجام می‌گردد و اتصال بالایی به فریم، از نوع اتصال لوبیایی (اتصال پیچی) است.
• در سازه‌هایی که اسکلت فلزی دارند، تیرها و ستون‌ها با جوشکاری به فریم اصلی متصل می‌شوند.

رعایت دقیق هر یک از این نکات هنگام اجرای وال پست سوله، به منزله تضمینی برای عملکرد صحیح تقویت کننده‌ها و پیش‌گیری از خسارت‌های جدی در آینده است.

نحوه اجرای وال پست کشویی در سوله به چه صورت است؟

این روش شامل مقید کردن وادار در دیوار میان‌قاب یا دو نبشی است. این ناودانی یا نبشی‌ها در راستای دیوار، به صفحه فلزی سقف اتصال می‌یابند. سپس وادار درون این نبشی‌ها یا ناودان، قرار می‌گیرد. نحوه قرارگیری وال پست در نبشی‌ها باید به گونه‌ای باشد که مجموعه دیوار و وادار بتوانند در صفحه خود حرکت جانبی آزادانه داشته باشند. در عین حال باید از حرکت خارج از صفحه آن‌ها نیز جلوگیری شود. به همین دلیل وادار به نبشی‌ها یا ناودانی جوش داده نمی‌شود. یک نکته دیگر در ارتباط با نصب این نوع وال پست در سوله، عدم نیاز به جداسازی دیوار از وادار است. به این ترتیب می‌توان چینش دیوار را دقیقاً از کنار وال پست آغاز کرد.

نحوه اجرای وال پست ارتجاعی در سوله به چه صورت است؟

وال پست ارتجاعی به شکلی طراحی می‌شود که دیوار به همراه وادار بتواند در صفحه خود، حرکت افقی آزادانه داشته باشد. در این روش، بست ارتجاعی یا رادیکالی، به وسیله اتصال جوشی به سوله فلزی متصل می‌شود و سمت دیگر نیز به وال پست یا به کمک یک میخ هفت سانتی متری، به بلوک هبلکس اتصال می‌یابد. به عبارتی دیگر می‌توان گفت، بست رادیکالی وال پست در سوله جایگزین میلگردهای بستر در هر رج دیوار محسوب می‌شود. خوب است بدانید منعطف بودن این بست، کار با آن را آسان‌تر کرده و موجب انعطاف در سیستم وال پست می‌گردد.

از جمله مزایای استفاده از بست ارتجاعی برای اجرای وال پست سوله می‌توان به کاهش قابل توجه هزینه اجرا، تسریع پروژه و روند اجرای آسان و… پرداخت. لازم به ذکر است بست به کار رفته برای اتصال وادار به سازه، باید از جنس فولاد گالوانیزه یا فولاد ضدزنگ باشد.

مراحل اجرای وال مش در سوله به چه صورت است؟

بزرگ‌ترین مزیت استفاده از وال مش‌ برای مقاوم سازی سازه‌هایی مانند سوله، اجرای آسان آن‌ها است. فرآیند اجرای این نوع وال پست در سوله، پیچیدگی بسیار کمتری نسبت به وال پست‌های فلزی دارد و به همین دلیل از طرفداران زیادی برخوردار است. برای اجرای وال پست، ابتدا دیوارچینی به طور کامل انجام می‌شود. سپس سطح دیوار یکدست می‌گردد. ابعاد مش فایبرگلاس توسط استاندارد 2800 مشخص می‌شود. دیوارها با این مش پوشانده می‌شوند.

در این مرحله از اجرای این نوع وال پست در سوله، یک لایه پلاستر گچی یا سیمانی روی تمام سطح دیوار پاشیده می‌شود. حال لازم است نبشی‌ها در بالا و پایین دیوار متصل گردند و لایه دوم پلاسترکشی انجام شود. الیاف به ابعاد محاسباتی مناسب بریده شده و سپس با استفاده از رزین اپوکسی، روی سطح دیوار قرار می‌گیرند. در اینجا کار اجرای وال مش به اتمام می‌رسد. خوب است بدانید همین سادگی فرآیند طراحی و اجرا و عدم نیاز به نیروی ماهر برای نصب وال پست، هزینه مقاوم سازی سوله را به طور قابل توجهی پایین می‌آورد.

وال پست الیافی در سوله به چه صورت اجرا می شود؟

چگونگی اجرای وال پست الیافی، شباهت زیادی به وال مش دارد، هر چند در اینجا بجای مش فایبرگلاس، از فیبر شیشه یا کربن استفاده می‌شود. اجرای این وال پست در سوله به کمک رزین اپوکسی انجام می‌شود. در اولین مرحله اجرا، سطح دیوار از هرگونه آلودگی و ناخالصی پاک می‌شود. الیاف به ابعاد محاسباتی مناسب بریده شده و سپس با استفاده از رزین اپوکسی، روی سطح دیوار قرار می‌گیرند. بعد از زمانی کوتاه، الیاف کاملاً روی دیوار فیکس می‌شوند.

همان‌طور که متوجه شدید، اجرای این وال پست در سوله با حداقل زحمت همراه است و نیازی به نیروی متخصص ندارد. الیاف مورد استفاده هزینه بالایی ندارند و به دلیل سبک وزن بودن به راحتی قابل حمل هستند. همه این موارد به علاوه تأثیر بسیار خوب در تقویت و یکپارچه سازی اجزاء، موجب محبوبیت بیشتر وال پست الیافی شده‌اند.

کاهش زمان ساخت سوله با وال مش

در تمام پروژه‌های ساخت و ساز، اعم از ساخت و مقاوم سازی سوله، زمان اهمیت زیادی دارد. کاهش زمان ساخت به معنای کاهش هزینه‌ها و تسریع سودآوری پروژه است. به همین دلیل توصیه می‌شود برای اجرای وال پست در سوله، استفاده از وال مش در اولویت قرار بگیرد. با یک محاسبه سرانگشتی می‌توان دریافت که اجرای قطعات متعدد وال پست‌های فلزی با اتصالات مختلف، به زمان زیادی نیاز دارد. این در حالی است که وال مش را می‌توان در عرض مدتی بسیار کوتاه اجرا کرد، زیرا اجزاء مورد نیاز برای نصب این نوع وال پست محدود و ساده هستند و در فرآیند اجرا، نیازی به اتصالات جوشکاری، پیچی و… نخواهد بود.

کاهش هزینه و قیمت اجرای سوله با وال مش

هیچ کارفرمایی نمی‌تواند کتمان کند که کاهش هزینه‌های پروژه او را خوشحال نمی‌کند. البته این کاهش هزینه به شرطی ارزشمند است که همراه با حفظ کیفیت و تأثیرگذاری مناسب باشد. اجرای وال پست در سوله یکی از مواردی است که به هزینه‌های پروژه می‌افزاید، اما الزامی و مهم است. با این حال می‌توان با اجرای وال مش‌ها، تا حد زیادی در هزینه‌ها صرفه جویی کرد.

مواد اولیه ارزان‌تر نسبت به وال پست‌های فلزی، فرآیند اجرای آسان، طراحی ساده، عدم نیاز به نیروی متخصص، شرایط آسان حمل و نقل و… از جمله عواملی هستند که موجب کم هزینه بودن فرآیند مقاوم سازی سوله با وال مش‌ها می‌شوند. به همین دلیل می‌توان گفت، با این که وال پست‌های فلزی از قدمت بیشتری برخوردار هستند، اما وال مش‌ها به صرفه‌ترین راه حل برای اجرای وال پست سوله به شمار می‌روند.

جمع بندی وال پست در سوله

بدون شک مقاوم سازی و تقویت اجزاء سازه، در همه انواع ساختمان‌ها و بناهای قدیمی و جدید، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان سوله‌ها به دلیل نوع طراحی و اجرای منحصر به فرد خود، به شکل ویژه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرند. اغلب سوله‌ها کاربردهایی خاص دارند. برخی از آن‌ها در بیمارستان‌ها، برخی دیگر در سالن‌های بزرگ کشاورزی، ورزشی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همین امر باعث می‌شود تأمین ایمنی سوله و تقویت آن در برابر حوادث طبیعی از جمله زلزله یا طوفان، بسیار حائز اهمیت باشد. در واقع هرگونه کم کاری در نصب وال پست در سوله می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام ساخت سوله‌ها، حتماً به مقاوم سازی آن توجهی ویژه شود.

استفاده از وال مش برای عملکرد بهتر و کاهش هزینه‌های ساخت پیشنهاد می‌شود. در این صورت کار مقاوم سازی به بهترین شکل و با کمترین هزینه انجام خواهد شد.