بلوک پرلیتی یکی از انواع پرکاربرد بلوک در زمینه ساختمان سازی بوده که امروزه به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. این بلوک ها از ویژگی ها و مزایای بسیاری برخوردار هستند و جایگزین مناسبی برای بلوک های سیمانی و سفالی به شمار می روند. از آنجایی که در ساخت این بلوک ها از متریال طبیعی و برگفته از خود طبیعت استفاده می شود، از آنها با عنوان مصالح سبز و سازگار با طبیعت یاد می شود.
این بلوک ها تنوع بالایی دارند تا بتوان از آنها در زمینه های کاری مختلف استفاده کرد. لذا طراحان ساختمان متناسب با شرایط و نیاز کاری می توانند از انواع بلوک های پرلیتی با ابعاد و ساختار مختلف استفاده کنند. با توجه به اهمیت بالای استفاده از این بلوک ها در صنعت ساختمان‌سازی، در این مطلب قصد داریم به معرفی بلوک پرلیتی به انواع این بلوک ها، ویژگی ها، مزایا، معایب، ابعاد مرسوم این بلوک ها، مراحل ساخت و نحوه دیوارچینی آنها بپردازیم. در آخر، به عوامل مؤثر بر قیمت این بلوک ها و نکات لازم جهت خرید آنها نیز اشاره خواهیم کرد.
بلوک پرلیتی چیست؟
عنوان بلوک پرلیتی برای بلوک هایی بکار برده می شود که در ساختار آنها از پرلیت استفاده شده است. پرلیت یک سنگ معدنی و غیر آلی بوده که به صورت طبیعی در محیط وجود دارند. پرلیت یک نوع سنگ آتشفشانی با ساختار شیشه‌ای است که در محیط‌هایی که فعالیت‌های آتشفشانی انجام شده است، به وفور یافت می‌شود. این سنگ از دانه‌های مذاب تشکیل شده است و به عنوان یک ماده معدنی به کار می‌رود. در هنگام همجوشی، حجم این دانه‌ها تا 4 تا 20 برابر افزایش می‌یابد.
بلوک پرلیتی ساختاری فومی شکل دارد ک دلیل آن نیز می تواند وجود حباب های شیشه ای بسیار ریز در ساختار آن باشد. این ویژگی در بلوک های پرلیت سبب شده که در کنار چگالی پایین از خاصیت عایقی بسیار بالا برخوردار باشند. بر اساس آزمایش‌های انجام شده، میزان انتقال حرارت در هر یک سانتیمتر از بلوک پرلیتی معادل 8 تا 10 برابر دیوار آجری است. بعلاوه این مقدار انتقال حرارت برابر با دیوار بتنی 18 سانتیمتری و دیوار سنگی 20 سانتیمتری تخمین زده شده است.
استفاده از بلوک های پرلیتی باعث صرفه جویی در مصرف انرژی و پایین آمدن هزینه تأسیساتی ساختمان می شود. این بلوک ها در بخش های مختلف ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از جمله آنها می توان به دیوارچینی خارجی و داخلی، استفاده در ساخت سقف، عایق بندی دیوارها، پر کردن حفره ها، دیوارچینی محوطه بیرونی ساختمان و غیره اشاره کرد.
انواع بلوک پرلیتی کدام است؟
بلوک های پرلیتی با توجه به مشخصات و نوع کاربری که دارند در انواع و ابعاد مختلفی به بازار عرضه می شوند. به طور کلی این بلوک ها را می توان بر اساس ابعاد، چگالی، شکل و ترکیبات تشکیل دهنده آنها دسته بندی کرد. در این بخش می خواهیم این بلوک ها را بر اساس شکل و ساختاری که دارند دسته بندی کنیم که به صورت زیر است:
بلوک چهار جداره پرلیتی
این نوع بلوک ها همان طور که از اسم آنها پیداست ساختار چهار لایه و توخالی دارد و در دیوارچینی به طور متداول مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های چهار جداره پرلیتی معمولاً با وزن 12 کیلوگرمی عرضه می شوند و از مقاومت صوتی 50 دسی بلی برخوردار هستند. این بلوک ها با وجود عملکرد عالی و کارایی بالایی که دارند، در هنگام جابجایی یا اجرا ممکن است دچار شکستگی شوند که دلیلی آن نیز می تواند نازک بودن لایه های آنها باشد.
بلوک سه جداره پرلیتی
بلوک پرلیتی سه جداره در دسته بلوک های لایه دار قرار می گیرد که دارای ساختار سه لایه و توخالی بوده و همانند مدل چهار جداره به طور معمول در دیوارچینی استفاده می شود. اجرای عملیات دیوارچینی با این بلوک ها به دلیل ابعاد کم و ساختار سبکی که دارند آسان بوده و باعث کاهش بار مرده ساختمان می شوند. بلوک های سه جداره نیز همانند مدل چهار جداره دارای ساختار لایه ای و نازک بوده که احتمال شکستگی آنها در فرایند جابجایی و اجرا وجود دارد.
بلوک پرلیتی توپر
این نوع بلوک ها توپر و بدون لایه داخلی بوده و به دلیلی نداشتن فضای خالی از وزن بالاتری برخوردار هستند. بلوک پرلیتی توپر از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار بوده و می توان از آن در دیوارچینی بخش های مختلف سازه استفاده کرد. این بلوک ها بسته به نوع نیاز کاری در انواع مختلفی چون بلوک ساده، بلوک زبانه دار، بلوک فارسی بر و غیره تولید می شوند. لازم به ذکر است که این بلوک ها به دلیل وزن بالا باعث افزایش بار مرده ساختمان می شوند.
مزایای و معایب بلوک های پرلیتی کدام است؟
بلوک های پرلیتی با توجه به نوع طراحی و ساختاری که دارند از ویژگی ها و مزایای بسیاری برخوردار هستند که سبک بودن این بلوک ها از شاخص ترین آنهاست. همانطور که اشاره کردیم این بلوک ها به دلیل استفاده از ماده پرلیت در ساخت آنها، دارای حالت فومی شکل بوده که سبب می شود از چگالی و وزن پایینی برخوردار باشند.
سبک بودن این مصالح خود باعث افزایش سرعت اجرایی آنها و کاهش صدمات احتمالی ناشی از زلزله به بار مرده ساختمان می شود. مزیت دیگر این بلوک ها جذب رطوبت پایین آنهاست. اکثر مواد مورد استفاده در ساخت و ساز به طور سریع رطوبت جذب می‌کنند، و در فصل‌های سرد این رطوبت می‌تواند منجر به ترک‌ها و آسیب‌دیدگی مواد شود. خوشبختانه این مسئله در بلوک های پرلیتی به ندرت اتفاق می افتد.
مقاومت حرارتی
بلوک پرلیتی از مقاومت حرارتی بالایی برخوردار بوده، به طوری که قابلیت تحمل دماهای بالا تا 1260 درجه سانتیگراد را داراست. در طرف مقابل با کاهش دما تا منفی 240 درجه سانتیگراد نیز می توان روی مقاومت بالای این بلوک ها حساب کرد. این بلوک ها جزو مصالح عایق ساختمان سازی به شمار می روند و می توانند تا 4 ساعت در برابر آتش سوزی از خود مقاومت نشان دهند. همچنین با استفاده از این بلوک ها می توان دیوارهایی با خاصیت عایق صوتی و حرارتی بالا ایجاد کرد. با این کار هم در مصرف انرژی گرمایشی صرفه جویی می شود و هم از ورود صداهای مزاحم به داخل جلوگیری می شود. جابجایی و اجرای ساده این بلوک ها از دیگر مزایای استفاده از آنهاست که علاوه بر افزایش راندمان کاری، سبب می شود که بتوان لوازم و قطعات تأسیساتی را به راحتی در داخل آنها جای داد.
بلوک های پرلیتی با وجود بهره مندی از مزایا و قابلیت های بسیار، از معایبی نیز برخوردار بوده که از جمله آنها می توان به مقاومت فشاری پایین آنها در مقایسه با بلوک های سیمانی اشاره کرد. همچنین این بلوک ها به دلیل ساختار پرلیتی که دارند تجدید پذیر نیستند. مسئله دیگر در رابطه با این بلوک ها، گرد و غباری است معمولاً که در اثر برش آنها ایجاد می شود و می تواند برای عوامل اجرایی مشکلات تنفسی ایجاد کند.
ابعاد مرسوم بلوک پرلیتی
این بلوک ها متناسب با شرایط و نیاز کاری در ابعاد و اندازه های مختلفی تولید می شوند که می توان در بخش های مختلف کاری از آنها استفاده کرد. تنوع بالای بلوک های پرلیتی سبب شده که این مصالح بیشتر از نمونه های مشابه مورد توجه و استقبال طراحان و مجریان ساختمان قرار گیرند. سایز این بلوک ها معمولاً با سه پارامتر به صورت طول، عرض و ارتفاع و بر حسب سانتیمتر معرفی می شود. بر اساس این نام گذاری، از ابعاد مرسوم این بلوک ها می تواند به بلوک های 2۰*1۵*50 سانتیمتری، 15*۲0*40 سانتیمتری، 20*10*40 سانتیمتری، 20*8*40 سانتیمتری، 20*۲0*40 سانتیمتری و ۶۰*17/5*49 سانتیمتری اشاره کرد. هر کدام از این بلوک ها متناسب با ابعاد و حجمی که دارند از وزن 4 الی 18 کیلوگرمی برخوردار هستند.
مراحل ساخت بلوک های پرلیتی
در تولید بلوک‌های پرلیتی، ابتدا پرلیت خام در کارخانه تحت تأثیر گرما منبسط شده و به پوکه معدنی مناسب برای ساخت این بلوک‌ها تبدیل می‌شود. سپس این پوکه معدنی همراه با سیمان، ماسه و آب و با نسبت های مشخص و دقیق ترکیب می شود و در قالب های مخصوص ساخت این بلوک ها قرار می گیرد. در مرحله بعد، عملیات پرس به دقت بر روی پرلیت‌های داخل قالب‌ها انجام می‌شود. این عملیات همراه با بخاردهی انجام می‌شود تا پس از خشک شدن، پرلیت‌ها از مقاومت و استحکام کافی برخوردار باشند. این مرحله معمولاً 10 ساعت به طول می انجامد و در نهایت بلوک های مورد نظر جهت عرضه آماده می شوند.
قیمت تمام شده دیوارچینی با بلوک پرلیتی
عوامل و پارامترهای مختلفی می تواند بر قیمت تمام شده دیوارچینی با بلوک پرلیتی تأثیرگذار باشد که ما در این بخش به معرفی آنها خواهیم پرداخت. در حالت کلی این بلوک ها از قیمت مناسب و به صرفه ای برخوردار هستند که خود باعث صرفه جویی در هزینه های ساخت و ساز می شود. با این وجود یک سری پارامتر نیز وجود دارد که می تواند باعث تغییر در قیمت این بلوک ها شود. کیفیت پرلیت مورد استفاده در ساخت این بلوک ها اولین عاملی است که می تواند بر قیمت آنها تأثیرگذار باشد. به طور معمول، بلوک‌هایی که از پرلیت اولیه با کیفیت بالا تولید شده‌اند، قیمت بالاتری دارند. به طور کلی، هر چه پرلیت مورد استفاده در ساخت این بلوک‌ها کمتر ناخالصی داشته باشد، قیمت نهایی آنها بیشتر خواهد بود.
عامل تأثیرگذار دوم بر قیمت بلوک های پرلیتی ابعاد و وزن آنهاست و قاعدتاً بلوک هایی که ابعاد و وزن بیشتری دارند از قیمت بالاتری نیز برخوردار هستند. به عنوان مثال قیمت بلوک های توپر بیشتر از بلوک های توخالی است. کیفیت سیمان و مواد افزودنی مورد استفاده در تولید این بلوک‌ها نیز از جمله عواملی است که می‌تواند بر قیمت نهایی آنها تأثیر گذار باشد. همچنین، نوع و طرح بلوک نیز یک پارامتر دیگر است که می‌تواند بر قیمت نهایی آنها تأثیر داشته باشد. هر کدام از طرح های بلوک پرلیتی دارای خاصیت عایقی متفاوتی بوده که سبب اختلاف قیمت آنها می شود. یک عامل دیگر که بر قیمت نهایی دیوارچینی با بلوک‌های پرلیتی تأثیر می‌گذارد، هزینه‌های حمل و نقل و نصب آنها است. این هزینه‌ها به وسعت پروژه و مسافت سازه از محل تامین این مصالح وابسته هستند.
نحوه دیوار چینی با بلوک های پرلیتی
کار با این بلوک‌ها به دلیل ساختار سبک ویژه‌ای که دارند، بسیار آسان است. عملیات اجرایی آنها در مقایسه با بلوک‌های سیمانی و دیوارهای آجری سریع‌تر انجام می‌شود. نحوه دیوارچینی با این بلوک ها همانند اجرا و چینش بلوک های سیمانی و آجری در دیوار بوده که لازم است این فرایند با تراز کاری دقیق همراه باشد. از بلوک های پرلیتی مخصوصاً مدل های توخالی و چند لایه آنها می توان در ساخت و پر کردن سقف سازه نیز استفاده کرد. استفاده از این بلوک ها به کاهش بار مرده ساختمان کمک بسیاری می کنند.
مهار دیوار بلوک پرلیتی با وال مش در ساختمان
استفاده از بلوک پرلیتی از مزایا و قابلیت های بسیاری برخوردار بوده که سبب می شود از این مصالح به صورت گسترده در بخش های مختلف ساخت و ساز استفاده شود. این بلوک‌ها از وزن پایینی برخوردار هستند. همچنین دارای استحکام و مقاومت بالایی می‌باشند. این دو ویژگی می‌توانند به کاهش بار مرده سازه و افزایش مقاومت آن در برابر زلزله کمک کنند. با این حال، برای افزایش ایمنی، لازم است که در دیوارهای پرلیتی که با این بلوک‌ها ساخته می‌شوند، از سیستم وال پست نیز استفاده شود. با اجرای وال پست در دیوارهای پرلیتی می‌توان استحکام و مقاومت آنها را در برابر نیروهای جانبی افزایش داد. این تدابیر همچنین می‌توانند از وقوع خسارت‌های احتمالی به سازه و ساکنان جلوگیری کنند.
امروزه از روش وال مش که از آن به عنوان نسل نوین وال پست و جایگزین آن یاد می شود، جهت مهار دیوارهای پرلیتی استفاده می شود. طبق آیین نامه ایمنی ساختمان، اجرای وال مش در دیوارهای غیر سازه ای مانند دیوارهای پرلیتی لازم و ضروری است. اجرای آن می‌تواند به یکپارچگی و استحکام هر چه بیشتر دیوارها در برابر عوامل طبیعی کمک زیادی کند. اجرای وال مش در این دیوارها در مقایسه با روش وال پست آسان‌تر است. از مزایای بسیار این روش در مقایسه با روش وال پست می‌توان به سرعت بالای دیوارچینی اشاره کرد. همچنین، حذف میلگرد بستر و عدم نیاز به وادار قائم و افقی، موجب کاهش بار مرده ساختمان می‌شوند. از دیگر مزایای این روش می‌توان به کاهش هزینه‌های اجرای وال پست اشاره کرد. پیشنهاد می کنیم مقاله “مقایسه وال مش و وال پست فلزی | هر آنچه باید بدانید!” را مطالعه کنید.
تفاوت بلوک پرلیتی و لیکا
بلوک های پرلیتی از نظر ساختار، نوع طراحی و قابلیت ها با بلوک های لیکا یا سیمانی تفاوت هایی دارند که در این بخش به آنها می پردازیم. بلوک های پرلیتی در مقایسه با نوع لیکا از خاصیت عایق صوتی برخوردار هستند. ضریب انتقال صوت در بلوک پرلیتی بسیار کم بوده و به سختی صدا را از خود عبور می دهد. در حالی که این مشخصه در بلوک لیکا ناچیز است. بلوک‌های پرلیتی به دلیل ساختار فومی شکل و متخلخلی که دارند، هوا را در خود حبس می‌کنند. این خاصیت سبب می‌شود که از انتقال گرما به بیرون به تا حد قابل توجهی جلوگیری کنند. در مقابل، این قابلیت در بلوک‌های لیکا بسیار ضعیف‌تر بوده و این مصالح تنها تا حدود 10 درصد می‌توانند از هدر رفتن انرژی جلوگیری کنند.
همچنین این خاصیت عایق حرارتی بالای بلوک های پرلیتی در فصول گرم سال از ورود هوای گرم بیرون به فضای داخلی ساختمان جلوگیری می کند. بلوک های پرلیتی در کنار مقاومت و استحکام بالایی که دارند، برخلاف بلوک های سیمانی یا لیکا از وزن پایین تری برخوردار هستند. پایین آمدن وزن سازه و بار مرده ساختمان ناشی از این مشخصه می‌شود. این ویژگی می‌تواند با افزایش ایمنی سازه در برابر لرزش‌های ناشی از زلزله و نیروهای جانبی همراه باشد. جذب رطوبت در بلوک‌های پرلیتی نسبت به بلوک‌های لیکا بسیار کمتر است. این موضوع باعث کاهش اثرات ترک‌خوردگی در بلوک‌های پرلیتی در فصول سرد سال نسبت به بلوک‌های لیکا می‌شود.
نکات ضروری قبل از خرید بلوک های پرلیتی
قبل از خرید بلوک پرلیتی لازم است به یک سری نکات و پارامترها توجه شود که در این بخش به بررسی آنها خواهیم پرداخت. نکته اول در انتخاب این بلوک ها توجه به سبک بودن آنهاست. وجود هر گونه ناخالصی با چگالی بیشتر از پرلیت در این بلوک ها باعث بالا رفتن وزن و کاهش قابلیت های در نظر گفته شده در طراحی آنها می شود. نکته دیگر توجه به خاصیت عایق بودن (صوتی و حرارتی) این بلوک ها در هنگام خرید است که لازم است بدان توجه کافی شود. استفاده نامتعارف از ناخالصی‌ها مثل سیمان و ماسه به عنوان مواد روان‌کننده و چسباننده در ساخت بلوک‌های پرلیتی، باعث کاهش قابلیت عایقی این بلوک‌ها می‌شود. پس در هنگام خرید به نسبت مواد بکار رفته در ساخت این بلوک ها توجه شود.
استحکام بلوک پرلیتی عامل مهم دیگری است که در هنگام خرید این بلوک ها می بایست بدان توجه ویژه شود. بلوک‌هایی که از دانه‌بندی 0.5 الی 1 میلیمتری در تولید آنها استفاده شده، دارای استحکام کافی هستند. این نوع بلوک‌ها گزینه‌های مناسبی برای خرید به حساب می‌آیند. در هنگام خرید بلوک های پرلیتی از خاصیت نسوز بودن آنها اطمینان حاصل کنید. استفاده افراطی از مواد افزودنی و ناخالصی در این بلوک ها مانند سیمان و غیره از خاصیت نسوز بودن آنها می کاهد. در آخر متناسب با نیاز و شرایط کاری بلوک پرلیتی با ابعاد و ساختار مشخص را خریداری کنید. بلوک‌های توپر به عنوان یک مثال، برای ساخت سقف و زمینه‌های کاری سبک مناسب نمی‌باشند. در چنین شرایطی، ممکن است انتخاب بلوک‌های چند لایه به عنوان یک راهکار مناسب مطرح شود.
