نکته حیاتی در تهیه نقشه‌های معماری و طراحی سازه، در نظر گرفتن درز انقطاع یا فاصله ایمن بین دو ساختمان است. درز انقطاع به معنای فاصله‌ای خالی بین دو ساختمان است که کنار یکدیگر ایجاد می‌شوند. این موضوع به عنوان یک جنبه مهم در طراحی و اجرای ساختمان‌ها، به منظور حفظ ایمنی و عدم تاثیر گذاری زلزله و عوامل دیگر محیطی در ساختمان‌ها، بسیار حائز اهمیت است. تعیین ابعاد، مواد ساخت، و جزئیات اجرایی درز انقطاع به توجه به نوع ساختمان و شرایط محیطی باید با دقت انجام شود. دلیل اهمیت درز انقطاع این است که هر ساختمان، دارای جرم، سختی و ارتفاع متفاوتی نسبت به دیگری می‌باشد و بنابراین در هنگام مواجه با نیروهای خارجی، به ویژه زلزله، رفتارهای متفاوت از خود بروز می‌دهند.
با محاسبه درز انقطاع بین دو ساختمان، از وقوع خسارت‌های ناشی از ضربه و برخورد میان آنها جلوگیری میشود. این اقدام همچنین در هنگام لرزه‌های زلزله، آزادی حرکت میان دو ساختمان را فراهم می‌کند و از واردآمدن نیروهای اضافی و ضربات به یکدیگر جلوگیری می‌نماید. محاسبه درز انقطاع بر اساس مقررات مختلف اعم از مقررات ملی ساختمان، راه و مسکن و شهرسازی، و دستورالعمل‌ها و ضوابط مربوط به این زمینه انجام میشود.
مطابق شرایط آیین نامه ۲۸۰۰ و قانون مقررات ملی ساختمان، تنها ساختمان‌هایی که ارتفاع آنها بیش از ۱۲ متر باشد و یا حداقل ۴ طبقه هستند. ملزم به اجرای درز انقطاع می‌باشند تا از خسارت‌های ناشی از برخورد سازه‌ها بتوانند جلوگیری کنند. بدلیل اینکه درز انقطاع مرتبط با استحکام ساختمان می‌باشد، بنابراین باید به صورت اصولی و دقیق محاسبه شود تا اندازه دقیق یک ساختمان با ساختمان مجاورش به دست آید. مواد برای پوشش درزهای انقطاع باید دوام و ماندگاری بالا داشته باشند. همچنین، آنها باید انعطاف و ارتجاع مناسب داشته و از هرگونه اتصال به درزها خودداری کنند.
نگاه کلی به مراحل اجرای روش والمش در حالت مرسوم
سیستم والمش امروزه به عنوان یک نوآوری پیشرو در صنعت ساختمان شناخته میشود. این سیستم به سرعت به عنوان گزینه‌ای مناسب برای جایگزینی وال‌پست‌های قدیمی و رایج در پروژه‌های ساختمانی و سازه‌های متنوع مورد توجه افراد و شرکت‌ها در این صنعت واقع شده است. این سیستم به عنوان یک روش مهار لرزه‌ای نوین با مزایای فراوان شناخته میشود که به افزایش مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله کمک می‌کند و احتمال آسیب به ساختمان و افراد را به حداقل می‌رساند. برای درک بهتر مزیت‌های این سیستم نسبت به سیستم‌های قدیمی، نیاز است که در ابتدا به مراحل اجرای والمش پرداخته شود.
سیستم والمش به دلیل کارایی و کاربرد وسیع در تقویت ساختمان‌ها و افزایش ایمنی در مقابل زلزله مورد تایید سازمان‌های مربوطه است و به عنوان یک روش معتبر و اقتصادی برای بهبود عملکرد سازه‌های مختلف به کار می‌رود.مراحل اجرای والمش به طور کلی شامل مراحل زیر میشود
-
دیوارچینی ساختمان
نخستین مرحله در اجرای وال مش، دیوارچینی است. ابتدا محل مورد نظر در ساختمان را قبل از دیوارچینی آن، باید از هرگونه آلودگی‌ها و سطوح ناهموار پاک نموده و سطح مورد نظر یکدست و تمیز آماده شود. پس از شاقول نمودن دیوار، دیوارچینی انجام می‌پذیرد. یکی از ویژگی‌های اجرای والمش، امکان اجرا بر روی دیوارهای با مصالح مختلف، از قبیل دیوارهای آجری، هبلکس، لیکا، بلوک سیمانی، بلوک پرلیتی و… می‌باشد که در این مورد محدودیتی بابت اجرای سیستم وال مش ایجاد نمی‌کند. در اجرای سیستم والمش، ابتدا دیوارچینی انجام میشود. سپس سیستم والمش اجرا می‌گردد. برخلاف آن، در سیستم وال‌پست، ابتدا مراحل جایگزینی وال‌پست‌های قدیمی انجام میشود و پس از آن دیوارچینی اجرا می‌گردد.
-
اجرای لایه اول پلاستر (اندود زیرین بر روی دیوار)
پس از اجرای دیوارچینی و قبل از نصب توری وال مش، یک لایه پلاستر به عنوان اندود زیرین روی دیوار اعمال میشود. نوع پلاستر (گچی یا سیمانی) بر اساس نوع نازک‌کاری مورد نیاز بر روی این لایه‌ها تعیین میشود.
-
اجرای نوار والمش بر روی دیوار
پس از اجرای لایه اول پلاستر بر روی دیوار مورد نظر، اکنون نوبت به اجرای توری والمش می‌رسد. وال‌مش‌ها بر اساس نقشه‌های اجرایی وال مش که از پیش تعیین شده به صورت عمودی اجرا می‌شوند. همچنین، در برخی موارد، در فضاهای دیگر به صورت افقی نیز نصب می‌شوند. توری های والمش از جنس فایبرگلاس بوده که در وزن و ابعاد مختلف با توجه به نقشه های موجود برای هر فضا، پیش‌بینی می‌شوند. این توری‌ها به عنوان جایگزین مناسب و سبکی برای وال‌پست‌ها و حتی وادارها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این توری‌ها علاوه بر اینکه نصب سریع و آسانی دارند، بسیار اقتصادی بوده و علاوه بر اجرای کم هزینه در پروژه‌های مختلف، به دلیل سهولت در اجرا و نصب، می‌توان با حذف نیروی متخصص و جایگزین کردن نیروی معمولی در اجرای آن، تا حدود زیادی از هزینه‌های اجرا کاست.
-
اجرای لایه دوم پلاستر(اندود رویین بر روی مش فایبرگلاس)
پس از نصب توری‌های فایبرگلاس، لایه دوم پلاستر به عنوان اندود رویین اجرا میشود تا سطح توری‌ها را صاف و هموار کند. به طور کلی پلاستر نهایی و اندود رویین (اندود دوم) در وال‌مش‌ها، به دو صورت پلاستر سیمانی و پلاستر گچی اجرا می‌گردد. با توجه به قرارگیری وال‌مش‌ها در فضاهای مختلف، جنس پلاسترهای مصرفی در سیستم والمش مشخص می‌گردد. پلاستر گچی، در فضاهایی که قلیایی نبوده، استفاده می‌گردد. این پلاستر دارای مقاومت بسیار بالایی بوده و با توجه به هزینه‌های اقتصادی در تهیه مواد و همچنین اجرای به نسبت ساده در سیستم والمش، مقرون به صرفه می‌باشد.
ترکیب پلاستر گچی با آب، به ایجاد ماده خمیری مناسب می‌انجامد که با اجرا بر روی توری‌های والمش، سبب چسبندگی و افزایش استحکام سازه و دیوارها میشود. بنابراین، این گزینه مناسبی برای اجرای سیستم والمش است. پلاستر سیمانی نوع دیگری از پلاستر است که به دلیل کاربردهای خاص خود در ساختمان‌های مسکونی و پروژه‌های مختلف، توجه سازندگان را جلب کرده است. این پلاستر نیز با ترکیب با آب، به شکل یک ماده خمیری تبدیل میشود که دارای گیرایی بسیار بالاست.
بعد از اجرای پلاستر سیمانی بر روی توری‌های والمش و پس از گذشت زمانی برای خشک شدن، ماده نهایی بسیار محکم، سخت و با مقاومت بالا تشکیل می‌دهد. این فرآیند باعث تثبیت و تقویت ساختار والمش میشود. علاوه بر مقاومت بالا در اجرا به ویژه در اجرای سیستم والمش، قابلیت اجرای آسان داشته و به عنوان پوشش دهنده بسیار مناسبی برای توری‌های والمش به شمار می‌آید. نکته ویژه اینکه در فضاهایی که رطوبت بیشتر باشد، مانند آشپزخانه، سرویس‌ها، و فضاهای غیرمسکونی که دارای رطوبت بالا باشند، از این نوع پلاستر سیمانی استفاده میشود.
همچنین در فضاهایی که میزان قلیایی بودن آن بالا می‌باشد، این پلاستر به عنوان پوشش مناسبی در فضاهای مذکور به شمار می‌آید.به طور کلی، هر دو نوع پلاستر گچی و سیمانی دارای ویژگی‌های مشترکی می‌باشند هر دو دارای استحکام بالایی بوده، اجرای بسیار سریع و آسان بدون نیاز به نیروی متخصص و ماهر دارند. پوشش مناسبی برای توری‌های والمش هستند، پس از خشک شدن به عنوان پوششی امن برای توری‌های والمش به شمار می‌آیند.
-
مهار لبه‌های دیوار در والمش توسط پروفیل نبشی یا ناودانی و چسب اپوکسی
در مرحله آخر اجرای سیستم والمش، برای مهار توری والمش در لبه‌های دیوار، پروفیل‌های نبشی یا ناودانی به کار می‌روند. نوع پروفیلی که استفاده میشود، به چگونگی قرارگیری توری والمش بستگی دارد.نصب اتصالات همانند نبشی‌ها، با استفاده از اتصالات پیچ یا جوش، چسب‌های مخصوص اپوکسی و گاها میخ انجام می‌پذیرد. اجرای نبشی‌ها و پروفیل‌ها میتواند قبل از اتمام کامل دیوارچینی و یک یا دو رج مانده به اتمام آن، در مراحل اجرا وال مش در درز انقطاع انجام پذیرد.
اجرای والمش در دو طرف دیوار مطابق ضوابط آیین‌نامه 2800، ضوابط 819 و 714
آیین‌نامه 2800 با عنوان «طراحی لرزه‌ای و اجرای اجزای غیرسازه‌ای معماری»، به اجزای غیرسازه‌ای در ساختمان‌ها و مقررات آن پرداخته و دارای دو بخش کلی می‌باشد.
- ضوابط اجزای غیرسازه‌ای معماری
- در نظر گرفتن اثر میانقابی دیوار در ساختمان. (اتصال به سازه بدون درز انقطاع)
در مراحل مسلح‌سازی دیوارها با استفاده از شبکه الیاف (سیستم والمش)، مش فایبرگلاس نصب می‌شوند. این نصب به صورت متقارن در هر دو طرف دیوار انجام میشود تا تعادل حفظ شود و به افزایش استحکام و پایداری ساختار کمک کند. این عمل باعث میشود که نیروها و فشارهای جانبی به صورت یکنواخت بر روی سازه مورد نظر توزیع شوند.
نشریه 819
علاوه بر این، نشریه 819 مقررات ملی و کنترل ساختمان در خصوص راهنمایی طراحی سازه‌ها و جزئیات اجرایی دیوارهای غیرسازه‌ای اطلاعات جامعی ارائه می‌دهد.این نشریه در دو فصل مجزا ارائه شده است.
در فصل اول، دستورالعمل‌های طراحی برای دیوارهای غیرسازه‌ای در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان بررسی می‌شوند و جزئیات اجرایی برای دیوارها با استفاده از مصالح مختلف مانند دیوارهای آجری و سیمانی ارائه میشود. همچنین، در فصل دوم، جداول راهنما به همراه توضیحات آن ارائه می‌شوند. ضمناً،
ضابطه 714
در ضابطه شماره 714، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به تدوین دستورالعمل‌های طراحی سازه‌های معماری و الزامات نمای خارجی ساختمان‌ها می‌پردازد و ضوابط عملکردی و اجرایی آنها را مشخص می‌کند. این ضابطه در 8 فصل جداگانه به همراه جزئیات ارائه شده است. این جزئیات به طور کلی به شرح زیر می‌باشد:
- کلیات
- الزامات اجرای نما
- بارهای وارده بر اجزای نما
- الزامات طراحی و اجرای نمای سنگی
- الزامات طراحی و اجرای نمای آجری
- الزامات طراحی و اجرای نمای سیمانی
- الزامات طراحی و اجرای نمای سرامیکی
- الزامات طراحی و اجرای نمای کامپوزیت
بر اساس این آیین‌نامه‌ها و ضوابط‌ها، شبکه الیاف یک ساختار با نخ‌های متعدد است که به یکدیگر متصل هستند. شبکه الیاف میتواند داراي ساختار یک جهته یا دو جهته باشد. ساختار یک جهته به معناي این است که الیاف در یک راستا از مقاومت کششی مناسبی برخوردار هستند؛ اما در جهت دیگر مقاومت کمتري داشته و الیاف ضعیف‌تر تنها براي اتصال و کنار هم نگه‌داشتن الیاف قوي‌تر استفاده شده‌اند؛ لذا در طراحی و کاربرد باید جهت قوي ملاك باربري باشد. در مش دوطرفه در هر دو جهت الیاف از مقاومت کششی بالایی برخوردار می‌باشند. فاصله بین چشمه‌ها (یک الیاف تا الیاف مجاور) در ساختار شبکه‌اي، بنا به طراحی میتواند متفاوت باشد. اما این فاصله نباید از 5 میلی‌متر کمتر باشد. همچنین حداکثر اندازه سنگدانه مورد استفاده در ملات، براي اتصال شبکه الیافی، باید از نصف فاصله باز بین چشمه‌ها بیشتر نباشد.
عدم دسترسی به هر دو سمت دیوار در درز انقطاع جهت اجرای والمش
در هنگام اجرای توری والمش در دیوار مورد نظر، به خصوص دیوار مشرف به همسایه، دسترسی به یک سمت دیوار جهت اجرای والمش وجود ندارد. برای اجرای والمش در دو سمت دیوار، بایستی تغییری در اجرای والمش انجام داد تا در هر دو سوی دیوار به صورت یکسان، بتوانیم این سیستم را اجرا نماییم. اجرای والمش پشت دیوار و سمت همسایه و سمت درز انقطاع از پرچالش‌ترین سوالات اجرای والمش است. اما این کار چگونه صورت می‌پذیرد تا بتوانیم همزمان در هر دوطرف دیوار را سیستم وال مش اجرا نماییم؟
مرحله 1 :
همانطور که می‌دانیم، درز انقطاع اندازه‌ای در حدود 25 الی 30 سانتی‌متری داشته و این فاصله تا دیوار پیرامونی همسایه، فرصت را برای ایجاد سیستم والمش فراهم می‌کند. برای آن که بتوانیم در پشت دیوار همسایه و در بخش درز انقطاع، اجرای والمش داشته باشیم، ابتدا مش وال پست دیوار را در جهت دیوار همسایه به اندازه ارتفاع کف تا زیر سقف، به علاوه 30 سانتی‌متر بیشتر برش می‌زنیم و در قسمت پشتی دیوار مورد نظر آن را نصب می‌کنیم.
به علاوه این 30 سانتی‌متر اضافه، 20 سانتی‌متر از آن در بخش پایین دیوار همسایه، به عبارت دقیق‌تر در بخش آزاد دیوار قرار می‌گیرد و بخشی از آن در زمین قرار می‌گیرد تا در زیر ملات جای‌گیری کند. 10 سانتی‌متر باقی‌مانده از این توری در بالای دیوار مورد نظر برای مهار موقت به بالای دیوار استفاده میشود. این روش به دیوارها کمک می‌کند تا در مواجهه با زلزله با احتیاط و تأثیرگذاری بیشتری مقاومت را ارتقا دهند و به کاهش خسارات جانی و مالی بیشتری منجر شوند. برای مهار موقت توری‌ها در بخش درز انقطاع، می‌توان از چسب مخصوص یا حتی گچ استفاده کرد. این اقدام باعث میشود که توری مورد نظر به صورت قائم و عمود در بخش دیوار پشتی (درز انقطاع) به خوبی نگه داشته شود.
مرحله 2:
بعد از نصب توری وال مش در بخش پشت دیوار و در نزدیکی دیوار همسایه، مرحله بعدی دیوارچینی است. ابتدا موقعیت دقیق دیوار تعیین میشود و سپس عملیات تراز کردن آن با کف انجام میشود. سپس، دیوار مورد نظر با دقت به صورت رج به رج چیده و مرتب میشود. همچنین، در حین اجرای دیوارچینی، پلاستر پشت دیوار نیز به تدریج اعمال میشود. اندود پلاستر، بسته به نوع مصرف (سیمانی یا گچی)، با استفاده از ماله و به صورت دستی نصب میشود. این مراحل با دقت و با استفاده از دیتیل‌های اجرایی مشخصی انجام می‌شوند تا در نهایت دیوارها به شکل اصولی مهار شوند. سپس سطح پلاستر را صاف و یکدست می‌کنند و به ردیف بعدی آجرچینی ادامه می‌دهند. به همین ترتیب، اجرای دیوارچینی و وال مش انجام می‌پذیرد.
مرحله 3:
در پایان دیوارچینی و اجرای پلاستر دیوار پشتی، حدوداً 3 رج مانده به پایان دیوارچینی، نبشی در محل مورد نظر در بالای دیوار نصب میشود. این نبشی بر روی تیر در دیوار درز انقطاع نصب می‌گردد. این نبشی نگهدارنده دیواره در جهت خارج صفحه بوده وامدازه آن از طریق محاسبات وال مش بدست می آید. بنابراین وال‌مش‌ها را باید همزمان با دیوارچینی در دیوار همسایه یا دیوار درز انقطاع نصب کرد. این کار باعث اجرای وال مش در دو طرف دیوار به آسانی میشود.
باسلام برای اجرای وال مش جهت درز انقطاع ساختمان استفاده از کدام نوع از وال مش توصیه میشود و اصولا نیازی به کاربرد نوعی که مقاومت بیشتری نسبت به لرزه های احتمالی داشته باشد هست یانه؟ برای اجرا درسقف سازه چطور که فشاربیشتری برروی ان اعمال میشود
وال مش کاربرد وسیعی دارد و برای بخش‌های مختلف ساختمان به کار می‌رود.
روزبخیر درصورتیکه درساختمانی همسایه اصول ایمنی اجرانشده باشدو مقاوم سازی دیوارها انجام نشده باشد ویاساختمانی با بافت قدیمی وفرسوده باشد ایا اجرای وال مش برروی ساختمان جدید مقاومت کافی رابه سازه می دهد یا درصورت بروز زلزله ساختمان دچارتخریب میشود
با عرض سلام و درود، سیستم وال مش به عملکرد بخش غیر سازه‌ای دیوارها کمک می‌کند و می‌توان از مقاومت مطمئن بود، اما برای بخش‌های دیگر باید ساختمان از نظر سازه‌ای بررسی گردد و مقاومت بخش هایی که در تماس با دیوار همسایه هستند مانند پی و شالوده باید بررسی گردد.