تفاوت بلوک هبلکس و لیکا چیست؟

در این مقاله تفاوت بلوک‌های هبلکس و لیکا که از مهم‌ترین بلوک‌های مورد استفاده و رایج در ساخت و ساز به ویژه در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.  که در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از سازندگان و معماران قرار گرفته‌است. اما در بسیاری از موارد، به دلیل شناخت ناکافی نسبت به این بلوک‌ها یا تفاوت آنها، بسیاری از افراد در انتخاب بلوک مورد نظرخود دچارتردید و انتخاب‌های نامناسبی انجام دادند. جهت انتخاب دقیق‌تر و شناخت کافی این بلوک‌ها، در این مقاله به بررسی بلوک‌های لیکا و هبلکس پرداخته و پس از تعاریف هر کدام، تفاوت این دو را در پارامترهای مختلف، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بلوک لیکا چیست؟

بلوک لیکا یکی از پرکاربردترین بلوک‌های سبک سیمانی بوده که مورد استفاده بسیار در صنعت ساختمان سازی است. واژه لیکا (LECA) مخفف عبارت Lightweight Expanded Clay Aggregate بوده و به معنای مخلوطی از مصالح خاک رس منبسط شده می‌باشد. همانطور که از اسم آن مشخص است، این بلوک متشکل از مواد سیمان، آب و دانه لیکا می‌باشد. دانه‌های لیکا، از خاک رس طبیعی تولید می‌شوند و به وسیله یک فرآیند با حرارت بالا (حدود 1200 درجه سانتیگراد) به شکل دانه‌های ریز و گرد تبدیل می‌شوند. این دانه‌ها زبر و دارای سطح ناهموار هستند و دارای خصوصیت‌های ویژه‌ای می‌باشند. عملاً، دانه‌های لیکا دارای یک پوسته خارجی که بافتی ریز و قهوه‌ای رنگ دارد و سطح داخلی آن دارای بافت سلولی سیاه رنگ است.
بلوک لیکا به دو صورت توپر و توخالی تولید می‌شود. این ویژگی‌ها، باعث می‌گردد که بلوک لیکا به عنوان یک عایق مناسب در برابر صوت و حرارت شناخته شود.
یکی از ویژگی های بلوک لیکا به دلیل وجود دانه‌های لیکا در آن به جای دانه‌های سیمانی، سبک و متخلخل بودن آن است و این ویژگی، بلوک لیکا را به گزینه ای مناسب برای دیوارچینی در ساختمان تبدیل کرده است. از دیگر ویژگی‌های بلوک لیکا به دلیل ساختار متخلخل آن، عایق بودن در برابر صوت و حرارت و همچنین مقاومت مکانیکی بالا می‌باشد. این بلوک‌ها بسته به ابعاد، نیاز و موضوع پروژه، در ابعاد و اشکال مختلف تولید می‌شوند. البته این نکته فراموش نشود که به دلیل استحکام، مقاومت و سبکی که دارند، بهتر است در دیوارهای غیرباربر و جداکننده استفاده شوند.

بلوک هبلکس چیست؟

بلوک هبلکس نام تجاری است که برای بتن هوادار اتوکلاوی ( AAC ) تولید شده در اروپا انتخاب شده است. اولین بار بلوک هبلکس را مهندسان سوئدی در حمایت از محیط زیست ساختند.‌ ترکیبات بلوک هبلکس متشکل از موادی همچون؛ سیمان، آب، آهک، ماسه سیلیسی و پودر آلومینیوم می‌شود. فرآوری بلوک هبلکس بدین صورت می‌باشد که در مرحله اول پس از‌ ترکیب و اختلاط مواد مذکور، آن ها را در قالب مخصوص می‌ریزند. پس از فرآیندهای مورد نظر، آن را به قطعات و ابعاد مورد استفاده در ساختمان برش می‌دهند. سپس برش‌های آماده شده را در فشار زیاد بخار اتوکلاو قرار می‌دهند و فرآیند تولید بلوک‌های هبلکس را انجام می‌دهند. این بلوک‌ها با وزن مخصوص 600 تا 800 کیلوگرم بر متر مکعب، در دسته‌بندی بتن‌های سبک قرار می‌گیرند و به سازه‌های ساختمانی که باید سبک‌تر باشند، کمک می‌کنند.

تفاوت بلوک هبلکس و لیکا چیست؟

اکنون که مختصری با بلوک هبلکس و بلوک لیکا آشنا شدیم، بهتر است تفاوت این دو بلوک را نیز مورد بررسی قرار دهیم. در این مقاله بلوک لیکا و بلوک هبلکس را از نظر مقاومت، ویژگی های عایق کاری، روند ساخت و اجرا و سرعت اجرا، وزن، ضریب جمع شدگی و قیمت مورد بررسی و مقایسه قرار داده ایم.

تفاوت بلوک لیکا و هبلکس در نحوه ساخت و تولید چیست؟

مهم‌ترین تفاوت میان بلوک لیکا و بلوک هبلکس، در نحوه ساخت و تولید آن ها می‌باشد. بلوک‌های هبلکس و لیکا از نظر شکل و ظاهر نیز با هم تفاوت دارند؛ به این معنی که بلوک‌های هبلکس را به صورت توپر ساخته، ولی بلوک‌های لیکا را به صورت توخالی و متخلخل می‌سازند. ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که اگرچه بلوک‌های هبلکس توپر هستند، اما به دلیل مواد و متریال های مورد استفاده در ساخت آن، از بلوک‌های لیکا سبک‌تر می‌باشند. بلوک‌های هبلکس به دلیل فرآیند ساخت در اتوکلاو، از نظر عملکرد و کیفیت در ساخت دیوار، در سطح بالاتری قرار دارند.
این بلوک‌ها در ابعاد و ‌اندازه‌های متفاوتی به بازار عرضه می‌شوند. با این تفاوت که بلوک‌های هبلکس به دلیل اینکه با اره بریده می‌شوند، به مراتب سرعت بالاتری در تولید داشته و به تناسب آن سرعت ساخت و ساز در ساختمان را به نسبت بلوک‌های لیکا افزایش می‌دهند.

بلوک لیکا سبک تر است یا بلوک هبلکس؟

اکنون که به تفاوت‌های این دو بلوک پرداختیم، بهتر است بدانیم بلوک‌های هبلکس و لیکا به لحاظ وزنی تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. اگر از لحاظ وزن این دو بلوک را بررسی کنیم، بلوک هبلکس وزن کمتری نسبت به بلوک لیکا دارد. اهمیت نکته‌ای که بلوک سبک‌تر، باعث استحکام بیشتر ساختمان و افزایش روند ساخت و ساز می‌شود، بسیار حائز اهمیت است.
به طور تقریبی وزن بلوک‌های هبلکس در حدود 500 کیلوگرم بر مترمربع و وزن بلوک‌های لیکا در حدود 850 کیلوگرم بر مترمربع می‌باشد. یعنی وزن بار مرده در ساخت و ساز به میزان 30 درصد کاهش می‌یابد. علاوه بر وزن بلوک‌ها، ملاتی که در تهیه دیوارهای این دو بلوک استفاده می‌شود نیز بر وزن نهایی سازه تاثیرگذار خواهد بود. در دیوارهای هبلکسی از چسب هبلکس برای اتصال دیوارها استفاده می‌شود. به دلیل ویژگی‌هایش، دیوارها و سازه‌های ساخته شده با بلوک هبلکس، سبک‌تر از بلوک لیکا هستند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود سازه‌های اجرا شده با بلوک هبلکس، وزن کمتری داشته باشند.

تفاوت بلوک لیکا و هبلکس در مقاومت

نکته قابل توجه در تفاوت این دو بلوک، مقاومت آن هاست. برای بررسی جامع‌تر بلوک‌ها، آن‌ها را در زمینه‌های مقاومت فشاری، مقاومت حرارتی و مقاومت مکانیکی مورد بررسی قرار داده‌ایم. این اقدام جهت ارائه یک دیدگاه گسترده‌تر درباره ویژگی‌های مختلف این بلوک‌هاست.
مقاومت فشاری : مقاومت بلوک‌های هبلکس معمولاً بین 25 تا 35 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع متغیر است. این مقدار بسته به نوع سازه و شرایط اجرایی می‌تواند متغییر باشد. از این رو، مقاومت بلوک‌های هبلکس در مقابل فشار و شرایط غیرمنتظره به طور قابل توجهی بیشتر از بلوک‌های لیکا می‌باشد.
مقاومت حرارتی : بلوک‌های هبلکس به دلیل وجود سیلیس در‌ترکیبات آن، دارای نقطه ذوب بالایی بوده و در برابر حرارت مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد. این ویژگی باعث می‌شود بلوک‌های هبلکس به استانداردهای ساخت و ساز رعایتی پیروی کنند و در مقابل حوادث آتش‌سوزی مقاومت داشته باشند.
مقاومت مکانیکی: به طور کلی بلوک‌های لیکا به دلیل ساختاری که دارند، بسیار ترد و شکننده می باشند. به همین دلیل در روند ساخت و تولید بلوک لیکا، ضایعات و نخاله های بیشتری تولید می شود. این مورد سبب افزایش هزینه‌های تمام شده این محصول خواهد گردید. از طرفی بر روی دیوارهای ساخته شده با بلوک لیکا نباید با میخ یا قطعات دیگری آن ها را سوراخ نمود. اما در مقابل بلوک‌های هبلکس به دلیل ساختار متراکمی که دارند، مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند که این ویژگی به کاهش هزینه‌های نهایی ساخت و ساز کمک خواهد نمود.

تفاوت بلوک لیکا و هبلکس در سرعت اجرا دیوارچینی

بلوک های لیکا و هبلکس از نظر دیوار چینی دارای برتری هایی نسبت به هم هستند که آن ها را ذکر خواهیم نمود.
بلوک‌های هبلکس به دلیل قدرت جذب آب بالایی که دارند، قبل از اجرا در ساختمان، باید زنجاب شده و سپس مورد استفاده قرار گیرند. زنجاب کردن بلوک‌های هبلکس سبب کاهش سرعت در کار ساختمان سازی می‌شود. بنابراین در این مورد بلوک لیکا برتری بیشتری نسبت به بلوک هبلکس از خود نشان داده است.
موضوع دیگری که مطرح می باشد این است که بلوک‌های هبلکس نیاز به توری مرغی در مرحله گچ و خاک دارند، در حالی که در اجرای بلوک لیکا نیازی به توری مرغی نمی‌باشد.
حال برتری هایی که بلوک هبلکس در اجرای دیوارچینی نسبت به بلوک لیکا دارد، این امر ناشی از ویژگی‌های ساختاری بلوک‌های هبلکس است. به دلیل حذف ملات در دیوارهای با بلوک هبلکس و جایگزین نمودن آن با چسب، سرعت اجرای آن ها به نسبت دیوار با بلوک لیکا بالاتر است.
بلوک‌های هبلکس به دلیل اینکه ابعاد بزرگتری داشته، فرآیند نصب و اجرای ساده‌تر و سریع‌تری نسبت به بلوک‌های لیکا دارند. این موضوع سبب کاهش هزینه‌های اجرا در ساختمان و همچنین کاهش زمان در اجرای ساختمان می‌شود.
همچنین این ابعاد بزرگ بلوک های لیکا به مهندسان کمک می‌کند تا به راحتی کج و ناشاقول بودن دیوار را تشخیص دهند و روند اجرای دیوار سریع تر و بی نقص اجرا گردد.

کاهش وزن بار مرده

نکته دیگر اینکه در بلوک لیکا، وزن بار مرده در ساخت و ساز به میزان 30 درصد کاهش می‌یابد. بلوک هبلکس دارای ابعاد و اندازه مشخصی است. علاوه بر این، نیازی به برش در انتهای رج دیوار یا کناره‌ها ندارد، بنابراین در اجرای دیوارچینی سرعت بالاتری دارد.
سرعت دیوارچینی در ساختمان به وسیله بلوک هبلکس در مقایسه با بلوک لیکا، به مراتب بالاتر می‌باشد. بلوک‌های هبلکس به دلیل اینکه ابعاد بزرگتری داشته، فرآیند نصب و اجرای ساده‌تر و سریع‌تری نسبت به بلوک‌های لیکا دارند. این موضوع سبب کاهش هزینه‌های اجرا در ساختمان و همچنین کاهش زمان در اجرای ساختمان می‌شود.
جهت متصل نمودن دیوارهای هبلکسی از چسب هبلکس استفاده می‌شود. روند آماده‌سازی چسب هبلکسی نسبت به ملات، ساده‌تر و سریع‌تر است. سرعت اجرای بلوک هبلکس، 4 برابر سرعت اجرای بلوک لیکا است و دلیل اصلی این اختلاف، ابعاد بزرگتر و چینش منظم بلوک‌های هبلکس است.

مقایسه بلوک لیکا و بلوک هبلکس از نظر عایق صوت و حرارت

از دیگر ویژگی های مهمی که در بلوک ها مطرح است، ویژگی های عایق صوت و دما بودن آن هاست که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم نمود.

تفاوت بلوک لیکا و هبلکس در عایق صوت :

به طور کلی، بلوک‌های لیکا و هبلکس، هر دو در برابر انتقال صدا عایق بوده، و به علت نوع ساختاری که دارند، به راحتی صدا را در ساختمان از خود عبور نمی‌دهند. در نهایت بلوک‌های هبلکس نسبت به بلوک‌های لیکا در برابر انتقال صدا، عایق بهتری هستند. شاخص کاهش صدا (R) یا افت‌تراگسیل (TL)، نمودار و شاخصی جهت سنجش میزان عایق بودن مصالح در برابر صدا و صوت می‌باشد. شاخص کاهش‌تراکسیل در بلوک هبلکس در حدود 45 بوده که عدد بسیار مناسبی جهت انتقال صدا و عایق بودن این بلوک نسبت به بلوک لیکا می‌باشد. این شاخص، که به عنوان یک عدد منحصر به فرد تعریف می‌شود، بلوک هبلکس را به یک انتخاب عالی برای عایق صوتی در ساختمان تبدیل می‌کند، به خصوص در مورد ساختمان‌های پر رفت‌وآمد.

تفاوت بلوک لیکا و هبلکس در عایق دمایی :

یکی دیگر از مولفه‌های قابل توجه در تفاوت بلوک‌های لیکا و بلوک‌های هبلکس، تفاوت این دو بلوک در برابر دما و به تعریفی دیگر، عایق دمایی آن است. با شناخت دقیق تفاوت‌ها، انتخاب محصول مناسب راحت‌تر می‌شود. بلوک‌های هبلکس به دلیل جنس ساختاری بهتری که در برابر عایق دارند، می‌توانند انتخاب مناسب‌تری نسبت به بلوک‌های لیکا در این زمینه باشند.

بنابراین، با به کار گیری بلوک‌های هبلکس در ساختمان‌ها به طور چشم گیری صرفه‌جویی در هزینه‌های مرتبط با سیستم‌های گرمایش و سرمایش در فصول گرم و سرد ایجاد خواهد شد و مصرف انرژی در آنها به شدت کاهش می‌یابد. علاوه بر این، مصرف انرژی در این ساختمان‌ها نیز به مراتب کمتر است. به گونه ای که بلوک هبلکس در فصل تابستان، دمای داخل ساختمان را به طور معقول حفظ می‌کند و داخل ساختمان خنک میماند. همچنین در فصل سرما نیز اجازه خروج گرما را نداده و مقدار مصرف انرژی را کاهش می دهد.

تفاوت ضریب جمع شدگی هبلکس و لیکا چیست؟

در سنجش ضریب جمع شدگی بلوک هبلکس و بلوک لیکا، باید در نظر داشت که هر کدام از این بلوک ها مزایا و معایبی نسبت به یکدیگر دارند. ضریب جمع‌شدگی به تغییر حجم مصالح و فرآورده‌های بتنی در اثر فشارها مرتبط می‌شود.
مصالح بتنی تحت اثر فشار و تغییرات حجم خود به مرور زمان جمع می‌شوند.جمع‌شدگی در مصالح بتنی در ساخت سازه‌ها اهمیت دارد و نیاز به مطالعه دقیق دارد. این فرآیند که به ضریب جمع شدگی معروف است، نکته ای مهم در تعیین تفاوت بلوک‌های هبلکس و بلوک‌های لیکا می‌باشد. به طور کلی ضریب جمع شدگی بلوک لیکا به مراتب از بلوک هبلکس کمتر می‌باشد. در مقابل، ضریب جمع شدگی بلوک هبلکس در برابر خشک شدن، بسیار بیشتر از بلوک لیکا است.

هزینه یک متر مربع دیوار با بلوک لیکا و هبلکس

در مقایسه بلوک هبلکس با بلوک لیکا، می‌توان گفت بلوک هبلکس به نسبت بسیار به صرفه‌تر بوده و به دلیل استفاده از چسب هبلکس به جای ملات گچ و خاک، قیمت مناسب‌تری دارد. به علاوه، بلوک‌های هبلکس به دلیل وزن سبک‌تر و استفاده از چسب به جای ملات، سرعت ساخت و ساز را افزایش می‌دهند و همچنین مقاومت ساختمان را بهبود می‌بخشند. این بلوک‌ها از لحاظ محیط زیستی سازگار هستند و به دلیل تخلخل کم و مواد آلی در ترکیب آن ها، برخلاف بلوک‌های لیکا، در مقابل خورنده‌های طبیعی بسیار مقاوم هستند.
در مجموع، در بررسی بین قیمت بلوک‌های لیکا و بلوک‌های هبلکس و مقایسه این دو، می‌توان گفت که بلوک هبلکس قیمت پایین‌تری داشته و علاوه بر آن هزینه‌های جانبی نیز مانند ملات، دستمزد حمل و نقل و اجرا و… را ندارد و قیمت تمام شده یک مترمربع بلوک هبلکس، پایین تر از بلوک لیکا می‌باشد.
بلوک هبلکس به دلیل اقتصادی بودن و کارایی برتر، جایگاه خاصی در نظر معماران و سازندگان پیدا کرده است. این امر باعث شده که بسیاری از آن استفاده کنند. هبلکس ظاهری همانند سنگ دارد و حمل آن نیز بسیار راحت است. به دلیل سبکی و حمل آسان‌تر بلوک هبلکس، هزینه کمتری بابت کارگر پرداخت می‌شود. همچنین به دلیل عایق حرارت و صوت بودن، در هزینه های مربوط به مصرف انرژی صرفه جویی می گردد.

مهار دیوار بلوک لیکا و هبلکس با وال مش

در مرحله دیوارچینی در ساختمان، پس از ریسمان کشی و اجرای دیوار، اکنون نوبت به مهار دیوار بلوک‌های لیکا یا بلوک‌های هبلکس می‌باشد. در گذشته، دیوارهای هبلکس و دیوارهای لیکا با استفاده از وال پست‌ها مهار می‌شدند. با گذشت زمان، روش‌های نوینی برای مهار دیوارها ابداع شده است. بهترین گزینه در مهار این دیوارها، استفاده از سیستم وال مش می‌باشد. اجرای سیستم وال مش برای مهار دیوارهای بلوک لیکا یا بلوک هبلکس با سرعت بالا همراه است. نصب آسان این سیستم به کاهش هزینه‌های استفاده از کارگران ماهر کمک می‌کند.
استفاده از توری‌های فایبرگلاس در سیستم وال مش، منجر به کاهش قابل ملاحظه هزینه‌های مصالح می‌شود. همچنین، این سیستم به سازه‌های ساختمانی با وزن کمتر کمک می‌کند. در گذشته، سیستم وال پست به دلیل نیاز به نقشه‌های فاز دو و اجرای پیچیده، با مشکلات و سختی‌های زیادی مواجه بود. این روش‌ها هزینه‌های بالایی در مصالح و نیروی کار ایجاد می‌کرد. در حال حاضر، سیستم وال مش موجب از بین رفتن این مشکلات و افزایش سرعت و دقت در اجرا، همچنین کاهش هزینه‌ها گردیده است.

نتیجه‌گیری؛ بلوک لیکا بهتر است یا بلوک هبلکس؟

هر دو بلوک هبلکس و لیکا در صنعت ساخت و ساز به ویژه در ایران، بسیار محبوب و پرطرفدار می‌باشند. تصمیم گیری در انتخاب میان دیوار هبلکس یا دیوار بلوک لیکا، کاملا بستگی به نوع استفاده آن در ساختمان دارد. انتخاب بین بلوک لیکا و هبلکس به عنوان مصالح ساختمانی نیاز به مطالعه نقشه‌های اجرایی، روش‌های ساختمان‌سازی و شرایط خاص پروژه دارد. تصمیم نهایی برای انتخاب بلوک مناسب برای ساختمان به مهندس معمار واگذار می‌شود. این تصمیم با توجه به اقتضاهای خاص هر پروژه، توسط مهندس ناظر نیز پشتیبانی می‌شود. مزایا و معایب هر دو بلوک نسبت به یکدیگر باید با دقت برای پروژه‌های خاص سازگار شوند. بلوک هبلکس و بلوک لیکا در موارد متعدد مانند سرعت اجرا، مقاومت فشاری، و عایق صوتی و حرارتی تفاوت‌های قابل توجهی دارند. این تفاوت‌ها با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، انتخاب مصالح مناسب برای ساختمان‌سازی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.