بلوکهای سیمانی یکی از مصالح اصلی و حیاتی در صنعت ساخت و ساز به شمار میروند. این مصالح، از اختلاط سیمان پرتلند، ماسه، سنگدانهها و آب به دست میآیند و به شکل قطعههای پیشساخته بتنی به بازار عرضه میشوند. دیوار با بلوکهای سیمانی به دلیل ویژگیهای منحصر به فردی که دارند، در انواع پروژههای ساختمانی از جمله ساخت و تعمیرات خانهها، مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. در این متن، به موارد مختلف مرتبط با بلوکهای سیمانی اشاره خواهیم کرد.
بلوک سیمانی چیست؟
بلوک سیمانی یکی از مصالح پرکاربرد و پرمصرف در صنعت ساخت و ساز، به ویژه درایران است. این بلوکها در بخشهای مختلف از ساختمان اعم از دیوارچینی و سقفها مورد استفاده قرار گرفته و برحسب نوع مصرف، انتخاب میشوند. مواد مورد استفاده در تهیه این بلوک، نوعی قطعه پیشساخته بتنی میباشد که از اختلاط سیمان، آب، سبک دانهها و شن و ماسه، با تناسبات مخصوص به خود به دست میآید. بلوکهای سیمانی با اندازهها و ضخامتهای مختلف تولید میشوند و ملات مورد استفاده در آنها عیار کمتری از سیمان دارد. این بلوکها دارای استحکام بالا و مقاومت در برابر عوامل جوی میباشند. انتخاب بلوک سیمانی مناسب بر اساس شرایط آب و هوایی پروژه و اقلیم مربوطه توسط متخصصان و مهندسین عمران و معماری صورت میگیرد.
انواع بلوک سیمانی کدام هستند؟
بلوکهای سیمانی بسته به کاربرد آنها، به انواع مختلفی تقسیم میشوند. اما به طور کلی بلوکهای سیمانی با در نظر گرفتن جرم آنها، به سه دسته بلوک سنگین، بلوک نیمه سبک و بلوک سبک تقسیم میشوند:
-
بلوک سنگین
بلوک سیمانی سنگین یکی از رایجترین و پر استفادهترین بلوکهای سیمانی در صنعت ساخت و ساز میباشد که جایگزین مناسبی برای آجر و سفال به شمار میروند. این بلوک از اختلاط سیمان پرتلند، ماسه و آب به دست میآید. عناصر آن درترکیب با آب هیدراته شده و ساختاری سخت و مقاوم ایجاد میکنند. ابعاد آن متنوع بوده، اما به صورت متداولاین بلوکها (10*20*30) یا (10*20*40) میباشد. ترکیب این بلوک از سیمان، ماسه و آب بوده که بسته به نوع مصارفشان در ساختمان، آن را به دو نوع بلوک سیمانی سنگین توپر و توخالی میسازند.
بلوکهای سیمانی سنگین (بتنی توپر)، همانطور که از اسم آن مشخص است، دارای وزن سنگینی به نسبت دیگر بلوکهای سیمانی بوده و متشکل از حفرهها و سوراخهایی هستند که به وسیله شن و ماسه درون این حفرهها پر میشوند. دارای وزن بیشتری بوده و از نظر ابعاد نیز به نسبت دیگر بلوکهای سیمانی بزرگتر میباشند. از نظر اشکال، معمولا به شکل ساده مکعب مستطیل ساخته شده و ضخامت بیشتری دارند. کاربردهای بلوک سیمانی سنگین به دلیل باربر بودنشان، در سازههای بنایی، دیوارهای محوطه و باغ، انباری و زیرزمین و غیره میباشد. وزن آن بیشتر از سایر بلوکها بوده و به تناسب، مقاومت آن نیز بالاتر میباشد. این بلوکها همچنین در برابر حرارت، فشار و باد از خود پایداری مناسبی نشان میدهند.
بلوک سنگین در نوع خود به دو دسته بلوک سیمانی توپر و بلوک سیمانی توخالی تقسیم میشوند.
- بلوک سیمانی توپر
این بلوکها وزن بالاتری داشته و به تناسب آن، مقاومت و سختی بیشتری نیز دارند. عموما برای کارهای بنایی بزرگ مانند دیوارهای باربر از آن استفاده میشود.
- بلوک سیمانی توخالی
بیش از 25 درصد مساحت کل بلوک ، مساحت خالی است. دارای وزن سبکتری بوده و قسمتهای توخالی آن به دو یا سه دسته تقسیم میشوند.
-
بلوک نیمه سبک
بلوکهای نیمه سبک به تناسب وزنی که دارند، به مراتب سبکتر از بلوکهای گروه اول میباشند و در نهایت در خانواده بلوکهای سبک قرار میگیرند. این نوع از بلوکها چگالی حدوداً بین 1700 تا 2000 کیلوگرم بر مترمکعب دارند.
-
بلوک سبک
در بخشهای مختلف ساختمان، به ویژه در سازههایی با بیش از دو طبقه، که وزن مصالح اهمیت ویژهای پیدا میکند، استفاده از بلوکهای سیمانی سبک، راه حل مقرون به صرفهای میباشد. بلوکهای سیمانی سبک، دارای وزن کمتری نسبت به دو گروه اول میباشند و در نتیجه به دلیل استحکام کمتر، به عنوان دیوارهای باربر مورد استفاده قرار نمیگیرند. از ویژگیهای بلوک سیمانی سبک، مقاومت قابل قبول، عایق حرارتی و عایق صوتی و وزن سبک میباشد. بلوک سبک یا بلوک پوکهای از ریزدانه پوکه معدنی و صنعتی ساخته میشود که در حین تولید به واسطه حباب هایی که واکنشهای شیمیایی که در ساختار این بلوک ها پدید میآید موجب سبک وزن شدن بلوک های سیمانی میشود.
دراین نوع بلوکها به جای ماسه، از پوکههای معدنی یا به اصطلاح «پومیس» استفاده میشود که از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به ماسه میباشد اما، بسیار سبکتر بوده و به همراه ترکیب آب و سیمان استفاده میشوند. به دلیل وزن سبک این نوع بلوکها، حمل و جابجایی آنها سادهتر بوده و باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و مواد میشوند.
مزایای استفاده از بلوک سیمانی چیست؟
بلوکهای سیمانی اعم از سنگین، نیمه سبک و سبک دارای مزیتهایی میباشند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:
وزن سبک
بلوکهای سیمانی سبک و نیمه سبک، به دلیل استفاده از مواد سبکتری که به آن اشاره شد، دارای وزن کمتری میباشند. این موضوع سبب مزیتهایی در ساخت و ساز اعم از: جابجایی و حمل و نقل آسانتر و در نتیجه صرفه جویی در هزینهها ، وزن پایینتر، در نتیجه سازه سبکتر و جرم لرزه ای کم تر و سازه ای مقاوم تر در زمان وقوع زلزله میشود.
عایق صوتی
از خواص دیگر بلوکهای سیمانی میتوان به عایق صوتی بودن آنها اشاره کرد. بلوکهای سیمانی با ساختار سلولی و تراکم پایین، انتشار صوت را کاهش داده و به اکوستیک مناسبی برای ساختمان منجر میشوند. این بلوکها صداهای خارجی و انتقال صداها بین اتاقها را مدیریت کرده و کیفیت صدا در داخل ساختمان را بهبود میدهند.
عایق حرارتی
بلوکهای سبک سیمانی به دلیل استفاده از مواد سبکتر مانند سیمان، خاکستر، آب و همچنین استفاده از پوکههای سبک و ساختار سلولی وتراکم پایینتر، سبب کاهش انتقال حرارت میشوند. کاهش انتقال حرارت به صرفهجویی در مصرف انرژی ساختمان منجر میشود.
بلوکهای سیمانی در دیوارهای خارجی ساختمان میتوانند دمای داخلی ساختمان را در فصول سرد حفظ و استحکام بخشند. این بلوکها در برابر آتش نیز مقاوم بوده و بدلیل غیر قابل اشتعال بودن، میتواند انتشار و گسترش آتش را در زمان حریق، محدود نماید.
در ادامه، بلوکهای سیمانی به دلیل خواص عایق حرارتی که دارند، سبب کاهش انتقال حرارت و سرما به داخل و خارج ساختمان میشوند و محیطی با دمای مطلوب در داخل ساختمان ایجاد میکنند.
سرعت بالا در ساخت و ساز
بلوکهای سیمانی به دلیل وزن سبکتر، حمل و نقل و جابجایی آسانتر، ابعاد استاندارد و متناسب، ساخت ماشینی آنها و راحتی و کاهش زمان در حین نصب، سبب ایجاد سرعت بالا در نصب به نسبت دیگر مصالح مورد استفاده در ساختمان میباشند.
مقاومت و امنیت بالا
بلوک سبک در برابر زلزله نیز رفتارهای مناسبی از خود بروز میدهد. سازه ساخته شده با بلوک سیمانی، به دلیل وزن سبکی که دارد، سبب کاهش بار و فشارهای وارده بر روی سازه شده و احتمال تخریب سازه را کاهش میدهد. همچنین به دلیل وجود تخلخل در این نوع بلوکها، انرژی زلزله را جابجا کرده و از تخریب سازه جلوگیری میکند. در نتیجه میتوان سازه مناسبی به وسیله این نوع بلوکها در برابر زلزله ایجاد کرد.
معایب بلوک سیمانی چیست؟
پس از بررسی مزایای بلوک سیمانی، اکنون به بررسی معایب آن نیز میپردازیم. بلوکهای سیمانی در مقابل رطوبت دوام پایینی دارند و در محیطهای مرطوب باید با شرایط خاصی مورد استفاده قرار گیرند. این بلوکها همچنین در دیوارهای با ارتفاع بالا، مقاومت کمتری دارند و در نتیجه استحکام کمتری دارند. در هنگام حمل و نقل و ساخت این نوع دیوارها، بیشتر شکسته و خرد میشوند و بنابراین دارای ضایعات بیشتری هستند.
قیمت تمام شده یک مترمربع دیوار بلوک سیمانی چقدر است؟
عوامل متعددی در ساخت یک دیوار، به ویژه دیوار بلوک سیمانی و همچنین محاسبه آن در میزان یک مترمربع وجود دارند. برای به دست آوردن این محاسبات، ابتدا به بررسی عوامل موثر در محاسبه این دیوارها میپردازیم:
بلوک: قیمت بلوک سیمانی از عوامل مهم در تعیین قیمت نهایی متراژ دیوار و محاسبه آن است. قیمت بلوکها معمولا بر اساس وزن بلوکهای سیمانی اعم از سنگین، نیمه سبک یا سبک، همچنین کیفیت مواد اولیه، فرآیند تولید و نوع بلوک مشخص میشود.
ماسه: در ساخت بلوک سیمانی، استفاده از ماسه ضروری بوده و قیمت آن بر قیمت نهایی دیوار بسیار موثر است. با توجه به قیمتها و نوسانات بازار، قیمت مشخصی برای ماسه نمیتوان داشت؛ ولی برای ساخت یک مترمربع دیوار بلوک سیمانی، حدود دو فرغون ماسه لازم است.
سیمان: یکی دیگر از عوامل موثر در نحوه قیمت گذاری سیمان میباشد. قیمت سیمان ممکن است بر اساس تورم یا هزینههای تولید متغیر باشد. در ساخت یک مترمربع دیوار بلوک سیمانی، حدود نصف کیسه سیمان به کار میرود.
دستمزد: دستمزد کارگران در ساخت یک مترمربع دیوار بلوک سیمانی به طور معمول در شهرهای مختلف، متغیر است و علاوه بر قوانین و استانداردهای لازم در تعیین حقوق و دستمزد، تجربه کارگر و حرفهای بودن او، سبب تغییر در قیمت نهایی ساخت دیوار خواهد شد.
به طور کلی برای محاسبه دیوار بلوک سیمانی، دانستن این اطلاعات ضروری است:
قیمت یک مترمربع دیوار بلوک سیمانی = قیمت بلوک + قیمت سیمان + قیمت ماسه + دستمزد کارگر
در یک مترمربع دیوارچینی چند عدد بلوک سیمانی لازم است؟
برای محاسبه یک مترمربع دیوارچینی بلوک سیمانی، ابتدا باید دانست که دیوارچینی در کدام قسمت ساختمان و به چه منظوری اجرا میشود تا بر اساس آن، بتوانیم محاسبات مربوط به دیوارچینی را داشته باشیم.
بلوک سیمانی جهت دیوارچینی در دورتادور ساختمان
برای دیوارچینی دورتادور ساختمان، با توجه بهاینکه دیوارها نقش سازهای و باربر ندارند، میتوان از بلوکهای سیمانی سبک استفاده نمود. به این منظور، بلوکهای با ابعاد 15*20*40 که از رایجترین و پر استفادهترین بلوکهای دیوارچینی میباشد، استفاده میشود که در دو مدل دوجداره و سه جداره تولید میشود. در اقلیمهای معتدل میتوان از بلوک دو جداره استفاده نمود؛ اما در مناطق سردسیر و مناطقی که اختلاف دمای داخل و خارج به حداکثر خود میرسد، بهتر است از از بلوکهای سه جداره استفاده کنیم.این بلوک سیمانی با ابعاد مشخص در گروه سبک با استفاده از پوکههای صنعتی تبریز و سیمان تیپ 2 تولید میشود. به طور کلی، در هر مترمربع از ساخت دیوار بلوک سیمانی در ساخت دیوارچینی دورتادور ساختمان، 13 عدد از این نوع بلوک استفاده میشود.
بلوک سیمانی جهت اجرای دیوارهای داخلی ساختمان
در ساخت دیوارهای داخلی ساختمان به وسیله بلوکهای سیمانی، و اجرای اتاقها و سرویسها و دیگر فضاهای مورد نظر در داخل بنا، از بلوکهای سیمانی سبک به ابعاد 10*20*40 و یا 7*20*40 استفاده میشود.
این نوع بلوکها نیز همانند بلوکهای قبلی، به صورت دو جداره و سه جداره ساخته میشوند. در ساخت هر مترمربع دیوار بلوک سیمانی در داخل فضاهای ساختمان، 13 بلوک مورد استفاده قرار میگیرد.
بلوک سیمانی جهت اجرای دیوار دور باغ یا استخر
برای اجرای دیوارچینی در استخرها و دور باغها، میبایست از بلوک سیمانی سنگین استفاده نمود. ابعاد بلوک سیمانی سنگین 20*20*40 بوده که مناسبترین گزینه جهت دیوارچینی در اینگونه فضاها میباشند. بدلیل استفاده از شن و ماسه جهت پر کردن بلوک سیمانی، این بلوکها دارای وزن بیشتری بوده و به 13 کیلوگرم در هر بلوک میرسند.
بلوک سیمانی مناسب در داخل استخر یا چاه
بلوک سیمانی متناسب جهت استفاده در داخل استخر یا چاه، بلوک سیمانی سنگین است. این بلوک همانطور که اشاره شد، به ابعاد 20*20*40 تولید میشود. به دلیل کاربردی که در این بخش از بلوک سیمانی داریم، میبایست داخل آن با بتن پر شود تا بتوانیم دیوار مستحکم و مقاوم بتنی تشکیل دهیم.
بلوک سیمانی جهت اجرای دیوارهای سرویس و انباریها
بلوک سیمانی مورد استفاده در فضاهای مرطوب همانند سرویسها و یا انباریها، بلوک سیمانی سبک بوده که به ابعاد 7*20*40 تولید و عرضه میشود. همانطور که قبلا اشاره شد، وزن این بلوک در حدود 4 کیلوگرم بوده و در اجرای هر مترمربع از دیوار، 13 عدد از این بلوک مورد استفاده قرار میگیرد.
دیوار چینی با بلوک سیمانی چگونه انجام میشود؟
پس از بررسی انواع بلوک سیمانی، مزایا و معایب، اکنون نوبت به نحوه اجرا و چگونگی دیوارچینی با بلوک سیمانی میرسد. دیوارچینی به وسیله بلوک سیمانی در چند مرحله اجرا میشود که به آن میپردازیم:
-
پیریزی
در مرحله نخست دیوارچینی بلوک سیمانی، پیریزی انجام میشود. این مرحله به جهت ایمن سازی ساختمان و دیوارها بسیار حائز اهمیت میباشد. پیریزی در این مرحله با سنگ انجام میشود.
-
خیس نمودن بلوکها
در این بخش، بلوکهای سیمانی را به وسیله آب خیس میکنیم. این موضوع سبب می شود که بلوک، آب ملات ماسه سیمان را جذب نکند و فرایند هیدراتاسیون را دچار مشکل ننماید.
-
پیاده سازی خط راهنما جهت بلوک چینی
جهت تطبیق دادن نقشه با پلان واقعی، بر روی زمینی که قرار است بلوک چینی اجرا گردد با استفاده از گچ، محل پیاده سازی بلوک ها مشخص می شود.
-
ملات کشی بستر
پیش از قرار دادن رج اول از بلوک ها، ملات بستر ریخته می شود. ضخامت این ملات 2-3 سانتی متر می باشد و هدف آن ایجاد پیوند بین بلوک و زمین است. همچنین این لایه ملات سبب صاف و تراز شدن سطح زیر بلوک ها نیز خواهد شد.
-
بلوک چینی
در این مرحله رج اول بلوک ها بر روی ملات بستری قرار داده می شوند. در هر رجی از بلوک ها که اجرا می شود باید تراز بودن آن مورد بررسی قرار گیرد. پس از هر رج بلوک سیمانی، یک لایه ملات ماسه سیمان ریخته می شود. همچنین در رج دوم باید توجه داشت که بلوک چینی از طرفین دیوار و با بلوک نصف شروع شده و به سمت مرکز، بلوک ها چیده می شوند.
لازم به ذکر است که پس از اجرای 5 رج بلوک، باید اجازه داد دیوار بلوکی خشک شود و سپس رج های بعدی روی آن قرار بگیرند.
-
ریسمان کشی
بعد از یک دست کردن، شمشه ها در دو طرف دیوار قرار گرفته و بین آنها ریسمانی کشیده میشود. این کار برای کنترل شاقولی دیوار در هر رج لازم است. همچنین استفاده از بلوکهایی که اندازه عرض یکسانی دارند در ساخت دیوار اهمیت بسیاری دارد. تا دیوارچینی بدون نقص انجام شود. بندهای افقی و قائم بین بلوکها باید با ملات پر سیمان پر شود.
نکته: دیوار بلوک سیمانی را باید پس از اتمام کار برای سه تا پنج روز روزانه 1-3 بار خیس نمود.
مهار دیوار بلوک سیمانی با وال مش
پس از ریسمان کشی، اکنون نوبت به مهار دیوار بلوک سیمانی میباشد. قبلاً از وال پست برای مهار دیوارهای بلوک سیمانی استفاده میشد، اما در روشهای مدرن ساخت و ساز، از سیستمهای وال مش استفاده میشود. اجرای وال مش برای مهار دیوارهای سیمانی، علاوه بر کاهش چشمگیر هزینههای سازهای، سرعت اجرای کار را نیز بالا میبرد. برخلاف پیچیدگی و جزئیات زیاد نقشههای فاز دو در سیستم وال پست، سیستم وال مش بسیار ساده و کارآمد در اجرا است و نیاز به جوشکاری و اتصالات متعدد ندارد. همچنین به دلیل سهولت در نصب و اجرای سیستم وال مش، دیگر نیاز به نیروی متخصص در اجرا نبوده و میتوان تا حدود زیادی هزینههای نیروی انسانی را کاهش داد. با اجرای آسان این سیستم، دقت در اجرا افزایش مییابد و دیوارها با کیفیت بالاتری ساخته میشوند. در صورتیکه تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر و مزایای والمش دارید می توانید مقاله “وال مش چیست؟” را مطالعه کنید.
نکاتی که قبل از خرید بلوک سیمانی باید بدانید
بلوکهای سیمانی با ویژگیهای مختلف در بازار وجود دارند. با شناخت آنها میتوان انتخابی هدفمند و در عین حال دقیق داشت. در هنگام خرید رعایت برخی نکات میتواند راهنمای خوبی در خرید این نوع بلوکها باشد که به مهمترین این نکات میپردازیم:
-
مشخص کردن نوع سازه
قبل از انتخاب بلوک سیمانی مورد نظر، لازم است نوع سازه و اجرای خود را بدانیم و بر اساس آن بلوک مورد نظر را انتخاب کنیم. به عنوان مثال در ساخت جداول خیابان و دیوارهای پارکینگ و غیره از بلوکهای سیمانی سبک استفاده میشود. این نوع بلوکها سبک بوده و از مقاومت مناسبی نیز برخوردار هستند. همچنین اگر سازه مورد نظر دیوارهای باربر، دیوارهای خارجی، دیوار باغ، زیرزمین و انباری، سقفهای تیرچه بتنی و مانند آن بود، از بلوکهای سیمانی سنگین در ساختاین سازهها استفاده میشود. همچنین، لازم است تعداد طبقات مورد نیاز برای خرید بلوک سیمانی را نیز در نظر بگیرید. در طبقات همکف و طبقه اول به دلیل استحکام سازه، بهتر است از بلوک سیمانی سنگین استفاده کنیم، در حالی که در طبقات بالاتر به دلیل سبکی سازه و ویژگیهای عایق صوتی و حرارتی، بهتر است از بلوک سیمانی سبک استفاده نماییم.
-
مد نظر قرار دادن اقلیم
در تهیه و خرید بلوکهای سیمانی، باید شرایط آب و هوایی شهر مورد نظر را مد نظر قرار دهیم. برای مثال، در مناطق شمالی کشور به دلیل شرجی و مرطوب بودن هوا، میتوان از بلوکهایی با جداره کم برای دیوارچینی استفاده کرد. بنابراین نیازی به استفاده از بلوکهای سیمانی با ظرفیت حرارتی بالا نیست. در مقابل، در مناطق جنوبی کشور، به دلیل حرارت بالا، استفاده از بلوکهای سبک چند جداره با ظرفیت حرارتی بالا گزینه مناسبتری میباشد.
بلوکهای سیمانی یکی از مصالح اصلی و حیاتی در صنعت ساخت و ساز به شمار میروند. این مصالح، از اختلاط سیمان پرتلند، ماسه، سنگدانهها و آب به دست میآیند و به شکل قطعههای پیشساخته بتنی به بازار عرضه میشوند. بلوکهای سیمانی به دلیل ویژگیهای منحصر به فردی که دارند، در انواع پروژههای ساختمانی از جمله ساخت و تعمیرات خانهها، مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. در این متن، به موارد مختلف مرتبط با بلوکهای سیمانی اشاره خواهیم کرد.
-
عایق صوتی
در انتخاب بلوکهای سیمانی، به عایق بودن آن نیز توجه داشته باشیم. این بلوکها در اجرا میتوانند عایق مناسبی باشند و سبب کاهش آلودگی صوتی شوند.
-
ضریب انتقال حرارت
در هنگام خرید بلوک سیمانی، باید سطح ضریب انتقال حرارت را مورد توجه قرار دهیم. این موضوع به ویژه در مناطق با دمای بالا یا ساختمانهایی که در آنها حرارت بالا تولید میشود و امکان آتش سوزی نیز در آنها میسر است، گذینه خوبی باشد.
-
سرعت اجرا
در هنگام خرید بلوکهای سیمانی، اگر سرعت اجرای سازه برای شما بسیار اهمیت دارد، بنابراین باید از بلوکهای سیمانی سبک و نیمه سبک در ساخت سازه استفاده کنید تا سرعت اجرای ساختمانسازی را افزایش دهد. البته این نکته نیز نباید فراموش شود که در برخی فضاهای ساختمان استفاده از بلوکهای سیمانی سنگین، ایمنتر و منطقیتر است.
قیمت بلوک سیمانی
در انتخاب بلوک سیمانی مورد نظر، میتوان با بررسیهای مورد نظر، بهترین و منطقیترین انتخاب را به لحاظ قیمت داشت. البته ناگفته نماند همیشه قیمت مناسب به معنای آسودگی و انتخاب برای اجرای طولانی مدت نمیتواند باشد و کیفیتاین بلوکها نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.